8926 - Նեմեսիս գործողություն
N. Lygeros
Հունարենից թարգմանեց Շամրիկ Խաչատրյանը
Բեռլինի դատարանում, մեր թվարկության 1921 թվական …
Դատավոր
Ձեր ազգանու՞նը:
Մեղադրյալ
Թեհլիրյան:
Դատավոր
Ձեր անու՞նը:
Մեղադրյալ
Սողոմոն:
Դատավոր
Ծննդյան ամսաթի՞վը:
Մեղադրյալ
1897 թվականի ապրիլի 2:
Դատավոր
Ձեր ծննդավա՞յրը:
Մեղադրյալ
Բագառիճ, Երզնկա քաղաքի մոտ:
Դատավոր
Օսմանյան կայսրությունում …
Մեղադրյալ
Երզնկան հայերի գլխավոր օջախն էր Հայաստանի հնագույն թագավորությունում:
Դատավոր
Մենք ձեզ չենք խնդրում վերականգնել պատմությունը: Պարզապես պատասխանեք մեր հարցերին:
Մեղադրյալ
Այդ դեպքում, թույլ տվեք ասել ձեզ, որ Օսմանյան կայսրությունը շուտով կմահանա:
Դատավոր
Քաղաքականությունը տեղ չունի իմ դատարանում:
Մեղադրյալ
Հետևաբար, ինձ կթույլատրվի հեռանալ:
Դատավոր
Դուք մեղադրվում եք Թալեաթ փաշայի դեմ կատարած հանցագործության մեջ:
Theodor Niemeyer
Պարոն Սողոմոն Թեհլիրյանը երբեք չի ժխտել այդ մեղադրանքը:
Դատավոր
Նա իրեն մեղավոր համարու՞մ է այդ բանում:
Մեղադրյալ
Ոչ, ես միայն իմ պարտականությունն եմ կատարել:
Դատավոր
Մարդ սպանելո՞վ:
Մեղադրյալ
Թալեաթը դահիճ էր:
Դատավոր
Լռություն, խնդրում եմ: Մեր թվարկության 1921 թվականի մարտի 15-ին, դուք Ձեզ իրավունք վերապահեցիք ատրճանակի մի գնդակով սպանել, Բեռլին քաղաքում, օրը ցերեկով, և մի քանի վկաների
ներկայությամբ: Դուք վիճարկու՞մ եք այս փաստերը:
Մեղադրյալ
Բացարձակապես ոչ: Ընդհակառակը, ես պնդում եմ դրանք:
Theodor Niemeyer
Դուք տեսնում եք, ձերդ արժանապատվություն, իմ հաճախորդը ոչինչ չի վիճարկում:
Դատավոր
Դա փաստ է: Եվ այսպես, ինչպիսի՞ն է ձեր պաշտպանության դիրքորոշումը:
Theodor Niemeyer
Այս հարցին պատասխանելու համար ես պետք է վերադառնամ Նեմեսիս գործողությանը:
Դատավոր
Դա ի՞նչ է:
Theodor Niemeyer
Այս գործողությունը կազմակերպում է Հայ հեղափոխական դաշնակցությունը, որպեսզի ի կատար ածվեն դատարանների
դատավճիռները, այն դեպքում, եթե նրանք դատապարտել են հեռակա կարգով:
Դատավոր
Եվ ի՞նչ իրավունքով, պարոն փաստաբան:
Theodor Niemeyer
Մարդկության իրավունքով:
Դատավոր
Ո՞ր իրավունքի մասին եք խոսում:
Theodor Niemeyer
Ապագային վերաբերող իրավունքի :
Դատավոր
Ես Ձեզ չեմ հասկանում, պարզաբանեք:
Theodor Niemeyer
Պարոն Սողոմոն Թեհլիրյանը վերապրել է: Նա կենդանի է մնացել այնպիսի մի ամբողջական, այնպիսի սիստեմատիկ, այնպիսի
կազմակերպված ջարդից, որ այս բառը բավարար չէ այն բնութագրելու համար : Բայց եկեք ապագայի իրավաբաններին թողնենք
գտնել ճիշտ բառը: Ամեն դեպքում, մենք գործ ունենք մարդկության դեմ ուղղված հանցագործության հետ:
Դատավոր
Ավելի ճշգրիտ եղեք, պարոն փաստաբան:
Theodor Niemeyer
Թալեաթ փաշան հրաման արձակեց հետևողականորեն սպանել հայ տղամարդկանց, կանանց և երեխաներին, առանց
բացառության:
Դատավոր
Սա ձեր պատճառաբանումն է:
Theodor Niemeyer
Պարոն Սողոմոն Թեհլիրյանը ողջ է մնացել, սակայն տեսել է իր ժողովրդի ջախջախվելը Օսմանյան կայսրության
բարբարոսությունից:
Դատավոր
Եվ սա, ձեզ, նրան իրավունք տվեց սպանել պարոն Թալեաթ փաշային:
Theodor Niemeyer
Ես իրավունքի մասին չեմ խոսում, ձերդ արժանապատվություն:
Դատավոր
Եվ սակայն սա է պատշաճ տեղը դրա համար:
Theodor Niemeyer
Պարտականության մասին խոսելու համար բոլոր տեղերն են պատշաճ: Ձերդ արժանապատվություն, դուք կարո՞ղ եք
պատկերացնել կատարված վայրագությունները:
Դատավոր
Դժվարությամբ, խոստովանում եմ ձեզ: Բայց սա չէ մեր նպատակն այստեղ, քանի որ ես շատ լավ եմ պատկերացնում զոհի
սպանությունը :
Theodor Niemeyer
Հենց սա է խնդիրը: Հայ ժողովրդի դեմ կատարված հանցագործությունը Ձեզ կամ ինձ նման մի մարդու պարզապես անհավատալի է թվում: Այդուհանդերձ, Թալեաթ փաշան ծրագրեց այն:
Դատավոր
Այսպիսով, դուք նրան մեղադրում եք մարդկության դեմ հանցագործություն կատարելու մեջ:
Theodor Niemeyer
Միանգամայն ճիշտ է, ձերդ արժանապատվություն:
Դատավոր
Թեկուզ այդպես, Դուք կարծում եք, որ կարող ենք օգտագործել այս փաստը անձի դեմ մարդասպանություն գործելու համա՞ր:
Theodor Niemeyer
Մեր կողմից ցանկություն չկա ժխտել Թալեաթ փաշայի սպանությունը, դուք դա հասկացել եք, պարոն դատավոր: Մեր տեսակետը տարբերվում է …
Դատավոր
Կարծում եմ, որ ես համոզվել եմ դրանում, պարոն փաստաբան … Շարունակեք:
Theodor Niemeyer
Այս գործում կարևորը ոչ թե փաստերն են, որոնք ոչ ոք չի հերքում այստեղ, այլ պատճառները: Դուք կարո՞ղ եք պատկերացնել մի
վերապրած մարդու հոգեկան վիճակը` Օսմանյան համակարգի կամոք հրահրված սարսափի ոլորտները տեսնելուց հետո:
Դատավոր
Փորձում եմ, պարոն փաստաբան:
Theodor Niemeyer
Դա բավական չէ: Որովհետև մենք Բեռլինում ենք, օրենքի մի երկրում, որը հարգում է անհատներին: Մինչդեռ Օսմանյան
կայսրությունում հրամաններից բացի ուրիշ ոչինչ հարգված չէ: Եթե մարդկային մի կյանք ավելորդ է համարվում, պարզապես
վերացվում է: Միայն թե այստեղ խոսքը հարյուր հազարավոր մահացածների մասին է: Հասկանու՞մ եք, պարոն դատավոր:
կայսրությունում հրամաններից բացի ուրիշ ոչինչ հարգված չէ: Եթե մարդկային մի կյանք ավելորդ է համարվում, պարզապես
վերացվում է: Միայն թե այստեղ խոսքը հարյուր հազարավոր մահացածների մասին է: Հասկանու՞մ եք, պարոն դատավոր:
Դատավոր
Փորձում եմ հասկանալ ձեր պաշտպանությունը:
Փորձում եմ հասկանալ ձեր պաշտպանությունը:
Theodor Niemeyer
Եվ սակայն, ամեն ինչ պարզ է: Պատկերացրեք մի այրվող անտառ, պարոն դատավոր, հարյուր հազարավոր ծառերով մի անտառ:
Դուք, հավանաբար, կարծում եք, թե նմանությունն ավարտվում է դրանով: Բայց սա այն դեպքը չէ, պարոն դատավոր, հակառակն է:
Դատավոր
Ավելի վատ ի՞նչ պատկերացնեմ:
Theodor Niemeyer
Կրակը տարածվում է, բնականաբար, առանց որևէ հատուկ միջամտության: Մինչդեռ Օսմանյան կայսրությունում, անհրաժեշտ էր հրաման տալ, որպեսզի հայ ժողովրդի կոտորածը տարածվեր, և այդ հրամանը տրվեց Թալեաթ փաշայի կողմից … Բայց ավելի
վատն էլ կա, պարոն դատավոր… Մահն այսպես չի տարածվում մեռյալների մեջ:
Դատավոր
Ի՞նչ եզրահանգման եք ցանկանում գալ, պարոն փաստաբան
Theodor Niemeyer
Մարդկության դեմ կատարված այս հանցագործությունն էլ ավելի ցնցող է: Յուրաքանչյուր ծառի տեղում պատկերացրեք մի զոհ: Եվ այդ բոլոր զոհերը կոտորվեցին, բռնաբարվեցին, վառվեցին: Ընդ որում, կա այս մանրամասնությունը, որտեղ և ամբողջ տարբերությունն է:
Դատավոր
Ո՞ր մանրամասնությունը:
Theodor Niemeyer
Այդ ծառերից յուրաքանչյուրը պիտի այրվեր, մեկ առ մեկ: Կարո՞ղ եք հասկանալ, թե ինչ ատելություն պիտի ունենաք ձեր մեջ,
որպեսզի մի ծառ կրակի տաք, տեսնեք նրա այրվելը և անցնեք հաջորդին: Դուք կարո՞ղ եք պատկերացնել սա հարյուր հազարավոր անգամներ, պարոն դատավոր:
Դատավոր
Ոչ, դա անհնար է մեզ համար:
Theodor Niemeyer
Եվ սակայն սա է Թալեաթ փաշայի իրագործված հրամանը, որը կատարեց Ձեզ նման մարդու համար անհավատալի մի
հանցագործություն : Եվ այդ պատճառով էլ վերապրած մի մարդ դարձավ արդար, պարոն դատավոր: