916 - Η σοφία της ευφυϊας
Ν. Λυγερός
Το ερώτημα αν μπορούν οι λίγοι, οι μικρές ομάδες εδώ και τώρα να τροποποιήσουν το περιβάλλον τους, λυτρώνοντας τον κάθε άνθρωπο επιτέλους από τη μανιώδη ανάγκη των πόθων, μπορεί να ενσωματωθεί σε ένα ευρύτερο πλαίσιο το οποίο είναι δράση των ολίγων. Με άλλα λόγια, ποιος δημιουργεί την εξέλιξη των ανθρώπων;
Από τη μια πλευρά υπάρχει το σύστημα και η μάζα και από την άλλη οι ιδιομορφίες. Τα πρώτα δημιουργούν τη συνέχεια, τη ροή, η οποία βασίζεται και στη λειτουργικότητα και στην αδράνεια. Τα δεύτερα, τις αλλαγές με τη ριζοσπαστική τους έννοια. Και τα δύο είναι σημαντικά για τη γενική εξέλιξη δίχως όμως αυτό να σημαίνει ότι έχουν τον ίδιο ρόλο. Διότι έχουμε τους ηθοποιούς και τους σκηνοθέτες.
Ο Προμηθέας αποτελεί αρχέτυπο της ιδιοφυίας δηλαδή ανήκει στις ιδιομορφίες, που είναι ικανές να αλλάξουν τον κόσμο. Ενώ ο Δίας συμβολίζει το σύστημα. Και δεν υπάρχει στην ουσία, διαφορά πνεύματος μα διαφορά όντος. Διότι ο Δίας αντιπροσωπεύει την αιωνιότητα ενώ η οντολογία του Προμηθέα είναι η θεολογία του. Και δεν είναι μια μάχη της σοφίας ενάντια της ευφυίας, αλλά συστήματος και ιδιομορφίας.
Το παράδοξο προέρχεται από τη συνύπαρξη του εφήμερου και του αιώνιου στο χώρο του όντος και του έργου. Το σύμβολο του Προμηθέα ως Τίτανας πριν την καθοριστική του συνάντηση με τον Κένταυρο όσον αφορά στο θέμα της αθανασίας, είναι εκείνου του εφήμερου που δημιουργεί αιωνιότητα. Ως ον ο Προμηθέας ζει μέσα σε έναν πεπερασμένο χώρο ενώ παίρνει την πραγματική του διάσταση μέσω του χρόνου ως έργο.
Παρόλα αυτά τον κυρίαρχο ρόλο τον παίζει πάντοτε το σύστημα ακόμα και ο ρόλος της ιδιομορφίας είναι ο μόνος που είναι όντως σημαντικός. Με άλλα λόγια ακόμα και αν η μάζα ακολουθεί το σύστημα, στην ουσία είναι οι λίγοι που πράττουν για τους πολλούς. Άρα το θέμα δεν είναι αν όντως οι λίγοι μπορούν να τροποποιήσουν το περιβάλλον τους εφόσον αυτό είναι θέμα ορισμού. Οι λίγοι υπάρχουν μόνο και μόνο για αυτόν τον λόγο. Είναι το έργο τους που δικαιολογεί την ύπαρξή τους. με αυτό μπορούμε να επινοήσουμε τους λίγους ως τους επόμενους ανθρώπους με την έννοια ότι η νοημοσύνη είναι εγκλωβισμένο μέλλον μέσα στο παρελθόν. Και η σοφία τους προέρχεται από αυτή τη γνώση.
Η δράση των ιδιομορφιών έχει όμως ανάγκη και από συντονισμό μέσω της ύπαρξης ενός δικτύου που επιτρέπει και εξασφαλίζει τη μετάδωση πληροφοριών που παραμένουν άγνωστες ή που δεν αξιοποιούνται από άλλους. Διότι η απομονωμένη δράση ακόμα και αν είναι αναγκαία είναι πολύ δύσκολη και σπάνια αποτελεσματική εξαιτίας της αδράνειας της μάζας και της λειτουργίας του συστήματος. Η δικτύωση των ιδιομορφιών είναι λοιπόν μια πρόκληση για όλη την ανθρωπότητα.