Τηλεγράφημα από το Υπουργείο Εξωτερικών προς την Πρεσβεία στην Ελλάδα

Washington, 3 Σεπτεμβρίου 1964. 8:37 μ.μ.

432. {…}

α.  αποτροπή επιδείνωσης των σχέσεων Ελλάδας-Τουρκίας που μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνη έκρηξη.

β. {…}

γ. Η πρώτη σειρά επείγουσας ανάγκης είναι να επιτευχθεί η χαλάρωση των εντάσεων στο νησί {…} Το δεύτερο είναι να αποτρέψουμε τους Τούρκους, τους Έλληνες ή τους Κύπριους να δρομολογήσουν μια αλυσιδωτή αντίδραση αντιποίνων και αντεπίθεσης.

Εκτιμήσεις

Οι εκτιμήσεις βάσει των οποίων προτείνουμε τις γενικές γραμμές μιας ρύθμισης είναι οι ακόλουθες:

α. Η Ελληνική Κυβέρνηση έχει αρκετή στρατιωτική δύναμη υπό τον έλεγχό της στο Νησί για να της επιτρέψει να διασφαλίσει ότι η ειρήνη θα διατηρηθεί — εάν έχει τη θέληση να το κάνει. Υπάρχουν τριγύρω 10.000 Έλληνες  στρατιώτες στο νησί και επιπλέον η εκ 30.000 Ελληνοκυπριακή Εθνοφρουρά έχει τεθεί υπό τη διοίκηση Ελλήνων αξιωματικών.

β. {…}

γ. Η Τουρκική Κυβέρνηση θα ήθελε να αποφύγει τη δημιουργία μιας κατάστασης στην οποία αισθάνεται υποχρεωμένη να επέμβει με στρατιωτική δύναμη. {…}

Δεσμεύσεις της Ελληνικής Κυβέρνησης:

1. Η Ελληνική Κυβέρνηση θα καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να διασφαλίσει ότι η κυβέρνηση της Κύπρου δεν παρενέβη στα δικαιώματα που επιφυλάσσονται στην Τουρκική Κυβέρνηση από τις Συνθήκες Εγγύησης, Συμμαχίας και Εγκαθίδρυσης, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος της Κυβέρνησης της Ελλάδας [Τουρκίας] να εναλλάσσει τη φρουρά της.
2. {…}
3. {…}
4. {…} συμφωνίες Λονδίνου – Ζυρίχης.
5. Η Ελληνική Κυβέρνηση θα απέχει από οποιεσδήποτε πράξεις διάκρισης ή παρενόχλησης κατά Τούρκων υπηκόων που ζουν στην ελληνική επικράτεια, συμπεριλαμβανομένης της Δυτικής Θράκης.

Δεσμεύσεις της Τουρκίας:

1. Η Τουρκική Κυβέρνηση θα επεκτείνει για τουλάχιστον ένα επιπλέον εξάμηνο τα ειδικά προνόμια που παραχωρήθηκαν στους Έλληνες υπηκόους βάσει της Συνθήκης Ίδρυσης, Εμπορίου και Ναυσιπλοΐας του 1930 και θα δεσμευόταν να μην προβεί σε πράξεις διάκρισης ή παρενόχλησης εναντίον Ελλήνων υπηκόων που ζουν στην Τουρκία.
2. {…}
3. Η Τουρκική κυβέρνηση θα καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να αποτρέψει τους Τουρκοκύπριους από το να εμπλακούν σε οποιεσδήποτε προκλητικές ενέργειες.
4. {…}

Κάθε μία από αυτές τις ενέργειες μπορεί να συμβάλει στην επιδείνωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Συνολικά, η σωρευτική επίδρασή τους θα μπορούσε να είναι σοβαρή.

Rusk

Πιστή μετάφραση από τα επιλεγμένα σημεία του κειμένου που είναι αναδημοσιευμένο στον σύνδεσμο:  https://lygeros.org/76836-en/, συντεταγμένο στην αγγλική γλώσσα, η επαρκής γνώση της οποίας βεβαιώνεται σύμφωνα με το άρθρο 36 παρ.2 στοιχ. β) και γ) του Κώδικα Δικηγόρων.

Λάρισα, 10-08-2024
Η μεταφράσασα βεβαιούσα και επικυρούσα δικηγόρος Ι.Τ.
Επιμέλεια Στ. Παπαχατζή