Τηλεγράφημα από την Πρεσβεία στην Κύπρο προς το Υπουργείο Εξωτερικών

Λευκωσία, 4 Σεπτεμβρίου 1964. 7:30 μ.μ.

448. {…} Εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι κάποιο είδος «στιγμιαίας ένωσης» ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ  σύμφωνα με τις προτεινόμενες γραμμές Embtel 174 και 345 θα ήταν η πιο αποτελεσματική πορεία προς το συμφέρον των ΗΠΑ. {…} Αυτή η πολιτική θα είχε ως στόχους τη διατήρηση της ειρήνης στο νησί, την αποτροπή της κομμουνιστικής κυριαρχίας και την παραγωγή για την περίοδο μετά την Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ  μιας πιο ορθολογικής και διεθνώς υπεύθυνης στάσης από την κυπριακή ηγεσία. Προφανώς η ένωση θα εξακολουθούσε να είναι η τελική μας λύση στο Κυπριακό, αλλά καμία από τις προτεινόμενες γραμμές δράσης μας δεν φαίνεται να στέκεται εμπόδιο σε αυτόν τον στόχο. {…}  Δεν προβλέπουμε καμία βασική αλλαγή πριν από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στο παρόν αδιέξοδο που εκδηλώνεται με: εικονική απουσία διακοινοτικών περιοχών, συνεχιζόμενη ελληνοκυπριακή πίεση με στόχο την τόνωση της αποστασίας μεταξύ των Τούρκων για τον τερματισμό de facto ξεχωριστής οντότητας, έλλειψη κάθε άμεσης επίσημης κυπριακής επαφής Ελλάδας/Τουρκίας και σταθερή επιδείνωση των Τουρκοκυπριακών συνθηκών διαβίωσης.

{…} Ταυτόχρονα, θα συνεχίζαμε (όπως τώρα στις εβδομαδιαίες μεσημεριανές συναντήσεις μας με τους ηγέτες) να προσπαθούμε να εμποδίσουμε τους Τουρκοκύπριους να δημιουργήσουν τις δικές τους προκλήσεις υπερβάλλοντας για την κατάστασή τους.

{…} Η Δύση εξακολουθεί να διατηρεί ορισμένα βασικά πλεονεκτήματα στον ανταγωνισμό της με τις κομμουνιστικές δυνάμεις για την Κύπρο. Αυτά είναι: η ιδεολογική συγγένεια των Ελληνοκυπρίων με τη Δύση που αναπτύσσεται από την πανάρχαια επιθυμία τους να επιστρέψουν στη Μητέρα Ελλάδα, μια δυτική χώρα. Ο φόβος μιας κομμουνιστικής ανάληψης επιχειρηματικών, μορφωμένων και επαγγελματικών ομάδων που, ενώ δεν έχουν πολιτική δύναμη, έχουν κάποια, αν και φθίνουσα, επιρροή^. παρουσία σημαντικού αριθμού ελληνικών στρατευμάτων, πιστών, πειθαρχημένων και αντικομμουνιστών, της ελληνοκυπριακής εθνοφρουράς όπου δεν έχουν διεισδύσει ακόμη εκτενώς κομμουνιστές^. αρκετοί υπουργοί και ο στρατηγός Γρίβας που είναι αντικομμουνιστές και αντιτίθενται στην πολιτική του Μακαρίου σε αυτό το θέμα. Επιπλέον, η Αμερικανική Κυβέρνηση έχει συνεργαστεί με μη κομμουνιστικές εθνικιστικές ελληνοκυπριακές οργανώσεις στους τομείς της εργασίας, της νεολαίας, των υποθέσεων βετεράνων, των αγροτών και ορισμένων εφημερίδων. Δυστυχώς, λόγω της έντονης αντιαμερικανικής υστερίας που επικρατεί στην Κύπρο σήμερα, λόγω αυτής που οι Ελληνοκύπριοι πιστεύουν ότι είναι φιλοτουρκική πολιτική των ΗΠΑ, δεν μπορούμε να εκμεταλλευτούμε πλήρως τις επαφές με τις αντικομμουνιστικές δυνάμεις που αναφέρονται παραπάνω. {…}:

1. {…}
2. Αξιολογήστε και υποστηρίξτε τα αντικομμουνιστικά προγράμματα μέσω της Ελληνικής Πρεσβείας (ίσως χρησιμοποιώντας τον Πολιτικό Σύμβουλο της Ελληνικής Πρεσβείας που πρότεινε το Embtel 431 Notal). {…}

Άλλες τυχαίες προτάσεις είναι οι εξής:

(α) Οι εκπομπές της Φωνής της Αμερικής  στην ελληνική γλώσσα θα πρέπει να αυξηθούν σε αριθμό ωρών. Έχουμε σημειώσει ότι οι Ελληνοκύπριοι είναι ακούραστοι ακροατές του ραδιοφώνου και κάνουν μεγάλες συγκρίσεις  στις εκπομπές ειδήσεων.

  (β) Οι ελληνοαμερικανικές ενώσεις θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως μέσα για να κρατηθούν ανοιχτές ορισμένες αμερικανικές γραμμές στην ελληνοκυπριακή κοινότητα. {…}

Στο ενδιάμεσο ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, η εικόνα των ΗΠΑ ως φιλοτουρκικών θα έτεινε να αυξηθεί λόγω της ελληνοκυπριακής προπαγανδιστικής εκστρατείας και της ανοιχτής σοβιετικής υποστήριξης της θέσης της Κυπριακής Κυβέρνησης. {…}

Το πιο δύσκολο να αντιμετωπιστεί το μεγάλο πρόβλημα παραμένει αυτό της σοβιετικής διείσδυσης και, αυτού του προβλήματος, η πιο επικίνδυνη πτυχή είναι η τάση του Μακαρίου να προσπαθήσει να παίξει τις ΗΠΑ εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης (το Embtel 441 παρέχει πολύ καλό παράδειγμα για το πώς αφελώς η Κυπριακή Κυβέρνηση πιστεύει ότι μπορεί να το κάνει αυτό). Γνωρίζουμε ότι το σοβιετικό παιχνίδι εδώ τυγχάνει ιδιαίτερης προσοχής από το Υπουργείο, επομένως θα προτείνουμε μόνο με κάποιο τρόπο οι ΗΠΑ να ειδοποιήσουν τους ίδιους τους Σοβιετικούς μέσω της διπλωματικής οδού ότι η Κύπρος βρίσκεται στη δυτική σφαίρα επιρροής και ότι δεν θα γίνει ανεκτή περαιτέρω σοβιετική διείσδυση σε αυτήν την περιοχή.

Belcher

Πιστή μετάφραση από τα επιλεγμένα σημεία του κειμένου που είναι αναδημοσιευμένο στον σύνδεσμο:  https://lygeros.org/76891-en/, συντεταγμένο στην αγγλική γλώσσα, η επαρκής γνώση της οποίας βεβαιώνεται σύμφωνα με το άρθρο 36 παρ.2 στοιχ. β) και γ) του Κώδικα Δικηγόρων.

Λάρισα, 10-08-2024
Η μεταφράσασα βεβαιούσα και επικυρούσα δικηγόρος Ι.Τ.
Επιμέλεια Στ. Παπαχατζή