Τηλεγράφημα από την Πρεσβεία στην Ελλάδα προς το Υπουργείο Εξωτερικών

Αθήνα, 9 Σεπτεμβρίου 1974, 1915Ζ.

 6541. Θέμα: Κύπρος: Πρώτη Συνάντηση Καραμανλή–Tyler. Κωδ: Αθήνα 6507.

1. {…}
2. {…} Η Ελλάδα είναι ένας σεβαστός φίλος και γενναίος σύμμαχος. Χαιρετίζουμε θερμά  την επιστροφή της δημοκρατίας στην Ελλάδα και πιστεύουμε ότι τα αμοιβαία μας συμφέροντα μπορούν να εξυπηρετηθούν μόνο εάν δεν υπάρξει παρανόηση  μεταξύ μας.
3. {…}
4. {…}
5. Ο Πρέσβης Tyler απάντησε ότι θέλαμε να είμαστε χρήσιμοι, αν και ο πρωθυπουργός θα πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι η ικανότητά μας να είμαστε χρήσιμοι απαιτεί μια εποικοδομητική στάση εκ μέρους της ελληνικής κυβέρνησης. Οι ΗΠΑ, όπως και η Ελλάδα, έχουν τον αυτοσεβασμό τους και δεν αντιδρούμε καλά σε τακτικές πίεσης.

{…}  

14. {…} Ο Υπουργός θεώρησε ότι ήταν σημαντικό να γίνει αυτό επειδή ανησυχούσε για τα δημοσιεύματα του Τύπου στην Αθήνα και τις δηλώσεις Ελλήνων πολιτικών προσώπων ότι ψευδώς ισχυρίστηκε ότι οι ΗΠΑ είχαν λάβει ανθελληνική θέση στην Κυπριακή διαμάχη. {…} μια κυβέρνηση να εξουδετερώσει επιθέσεις από την αριστερά ή τη δεξιά με δικές της προληπτικές δηλώσεις. {…} Αποφύγαμε να πάρουμε ανθελληνική θέση κατά τον χρόνο του πραξικοπήματος κατά του Μακάριου γιατί κάτι τέτοιο θα αποτελούσε ανοιχτή πρόσκληση για τους Τούρκους να αναλάβουν στρατιωτική δράση.
15. Ο Πρωθυπουργός σημείωσε ότι μετά το πραξικόπημα κατά του Μακάριου, ο παγκόσμιος Τύπος είχε αναφέρει ότι ο Υπουργός είχε εκφράσει την ικανοποίησή του επειδή «ένας Μεσογειακός Castro» είχε εξαλειφθεί. Ο Tyler αρνήθηκε ότι ο Υπουργός είχε πει κάτι τέτοιο.
16. {…} Ο Υπουργός απέρριψε αυτή τη συμβουλή όχι μόνο επειδή πίστευε ότι μια τέτοια στάση θα ενθάρρυνε την τουρκική στρατιωτική επέμβαση, αλλά και επειδή η ανθελληνική προκατάληψη στην πολιτική μας θα είχε καταστρέψει την ικανότητά μας να είμαστε χρήσιμοι αργότερα. {…}
17. Ο Καραμανλής γέλασε και είπε ότι εκτιμούσε αυτή την έκθεση της αμερικανικής άποψης αλλά και πάλι πίστευε ότι θα μπορούσαμε να ήμασταν πιο εξυπηρετικοί.

{…}

21. {…} Ο Καραμανλής σχολίασε ότι ο Ecevit έκανε πάρα πολλές δημόσιες δηλώσεις: «Μιλάει δεκαπέντε φορές την ημέρα — εγώ μιλάω μία φορά κάθε δεκαπέντε ημέρες».
22. {…} Αναγνωρίζουμε ότι υπάρχουν νομικές τουρκικές καταγγελίες για τη μεταχείριση της τουρκικής μειονότητας στην Κύπρο και τις βλακώδεις πράξεις από την ελληνική χούντα. {…}
23. {…}
24. Ωστόσο, οι Έλληνες πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι καμία λύση στο Κυπριακό δεν μπορεί να δημιουργήσει μια κατάσταση που υπήρχε πριν από τις 15 Ιουλίου. {…} ο Υπουργός θέλει να επεξεργαστεί με τους Έλληνες μια κοινή προσέγγιση που μπορεί να βοηθήσει στην επίτευξη μιας ικανοποιητικής λύσης. {…}
25. Ένα τέτοιο περίγραμμα πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον τρία κύρια στοιχεία: (Α) το μέγεθος της τουρκικής περιοχής στην Κύπρο. (Β) το μέγεθος των τουρκικών δυνάμεων και τον ρυθμός απόσυρσής τους και (Γ) το προσφυγικό ζήτημα.
26. Ο Καραμανλής είπε ότι ένα τέταρτο στοιχείο ήταν η μορφή της μελλοντικής Κυπριακής Κυβέρνησης.
27. {…} Θα δεχόταν η ελληνική κυβέρνηση ένα διζωνικό ομοσπονδιακό σύστημα για παράδειγμα; Ο Υπουργός θα καλωσόριζε τις απόψεις τους. {…}

30. {…} (Σε αυτό το σημείο ο Καραμανλής διέκοψε για να πει ότι οι εγγυήτριες δυνάμεις είχαν πάψει να υφίστανται, αφού εκτός από τα μέρη εμπλεκόμενα υπήρχαν μόνο οι Βρετανοί που «κάθισαν πίσω με σταυρωμένα χέρια».) {…}
31. {…} Εάν περιλαμβανόταν το ζήτημα του Αιγαίου, θα μπορούσε να επιτευχθεί μια δέσμη διευθετήσεων με την οποία η Ελλάδα θα έπαιρνε αποζημιώσεις για να αντισταθμίσει τις όποιες παραχωρήσεις θα έπρεπε να κάνουν οι Έλληνες στην Κύπρο.
32. {…}

Tasca

Σε πιστή μετάφραση από τα επιλεγμένα σημεία του κειμένου που είναι αναδημοσιευμένο στον σύνδεσμο:  https://lygeros.org/63633-en/, συντεταγμένου στην αγγλική γλώσσα, η επαρκής γνώση της οποίας βεβαιώνεται σύμφωνα με το άρθρο 36 παρ.2 στοιχ. β) και γ) του Κώδικα Δικηγόρων.

Λάρισα, 10-08-2022
Η μεταφράσασα, βεβαιούσα και επικυρούσα δικηγόρος
Επιμέλεια: Στ. Παπαχατζή