Τηλεγράφημα από την Πρεσβεία στην Κύπρο προς το Υπουργείο Εξωτερικών

Λευκωσία, 10 Ιουνίου 1975, 1920Ζ.

1882. Για τον Υπουργό από τον Πρέσβη. Επιθυμητή κάρτα τμήματος Αθήνα, Άγκυρα, USUN. Θέμα: Προφορικό Μήνυμα Υπουργού προς Μακάριο. Ref: State 132961.

1. Περίληψη. Ο Μακάριος θεωρεί αποτυχία την Βιέννη ΙΙ και είναι βαθιά θυμωμένος με την παράσταση  του Κληρίδη εκεί, ίσως σε σημείο να προσπαθεί να τον αντικαταστήσει ως διαπραγματευτή. {…}  Αναγνωρίζει τον εποικοδομητικό ρόλο που διαδραματίζουν ο Πρόεδρος Ford  και ο Υπουργός Kissinger και χαιρετίζει τη μείωση των ελληνοτουρκικών εντάσεων που προκύπτουν από τις Βρυξέλλες. {…}
2. {…}
3. Χωρίς εισαγωγή, ο Μακάριος ξεκίνησε μια διαμαρτυρία εναντίον της Βιέννης ΙΙ και του Κληρίδη. {…} «απάτη και μια αποτυχία καλυμμένη με ωραία λόγια». {…} πολλά σοβαρά λάθη.
4. {…} ότι θα έφευγε από τη Βιέννη εάν οι Τουρκοκύπριοι προχωρήσουν στο συνταγματικό δημοψήφισμα της 8ης Ιουνίου. {…} μιας μεταβατικής ομοσπονδιακής κυβέρνησης. {…} η μεταβατική κυβέρνηση ήταν απαράδεκτη από την Κυπριακή Κυβέρνηση. {…} ο Κληρίδης είχε αναφερθεί σε μια τουρκική πρόταση για την επιστροφή των προσφύγων όταν δεν υπήρχε τέτοια πρόταση.
5. {…}
6. {…} επισκέψεις στην Άγκυρα από τον Υπουργό Kissinger {…}  DEMIREL–Καραμανλή διμερείς {…} Γνωρίζαμε καλά το ενδιαφέρον του Αρχιεπισκόπου για τη διεθνοποίηση του Κυπριακού. {…}
7. {…} Είπε ότι αναγνωρίζει και εκτιμά τις μεγάλες προσπάθειες του Προέδρου Ford και του Υπουργού Kissinger  να διατηρήσουν ζωντανές τις διαπραγματεύσεις και την ελπίδα για πρόοδο, παρόλο που αυτές οι προσπάθειες «άργησαν». {…}
8. {…} ο κόσμος θα ξεχάσει το άλυτο Κυπριακό και θα συγχωρούσε τα συνεχιζόμενα τετελεσμένα από τους Τούρκους, όπως το δημοψήφισμα, οι εκλογές, η πιθανή μονομερής διακήρυξη της ανεξαρτησίας και την κατηγορηματική άρνησή τους να συζητήσουν τα πραγματικά ζητήματα. {…}
9. {…}
10. {…} Ο Μακάριος απάντησε ότι εκτιμά τις καλές σχέσεις της Κυπριακής Κυβέρνησης με το Ισραήλ και ότι δεν σκόπευε καμία αλλαγή. {…}
11. Από άλλη άποψη, ρώτησα τον Μακάριο αν η συχνή χρήση του όρου «μακροχρόνιος αγώνας» υπονοούσε μια στρατιωτική συνιστώσα καθώς και την οικονομική αναζωογόνηση που μου είχε αναφέρει προηγουμένως και την οποία, παρατήρησα ότι είχε τώρα υπό συζήτηση με την Κυπριακή Κυβέρνηση. {…} Ο Μακάριος απάντησε μαλακά ότι ήταν άνθρωπος της ειρήνης και δεν έκανε στην επιβολή  για την επίλυση προβλημάτων. {…}
12. {…} εξέφρασα την ανησυχία μου ότι τα κονδύλια των ΗΠΑ δεν χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία μόνιμων στρατοπέδων που θα γίνονταν γόνιμο έδαφος για μια αμετάβλητη προσφυγική νοοτροπία και φανατισμό που δεν ήταν προς το συμφέρον της Κυπριακής Κυβέρνησης. Ο Μακάριος συμφώνησε και είπε ότι σκοπός του ήταν η κατασκευή κατοικιών για την ενσωμάτωση των προσφύγων στις υπάρχουσες αστικές κοινότητες.
13. Σχόλιο: {…} Ο τελευταίος (Κληρίδης) δηλώνει ότι ο Μακάριος σκέφτεται στην πραγματικότητα τρόπους με τους οποίους μπορεί να απαλλαχθεί από τον Κληρίδη υπέρ ενός πιο συμμορφούμενου  Ελληνοκύπριου  διαπραγματευτή.

Crawford

 Σε πιστή μετάφραση από τα επιλεγμένα σημεία του κειμένου που είναι αναδημοσιευμένο στον σύνδεσμο:  https://lygeros.org/63675-en/, συντεταγμένου στην αγγλική γλώσσα, η επαρκής γνώση της οποίας βεβαιώνεται σύμφωνα με το άρθρο 36 παρ.2 στοιχ. β) και γ) του Κώδικα Δικηγόρων.

Λάρισα, 22-08-2022
Η μεταφράσασα, βεβαιούσα και επικυρούσα δικηγόρος: Ι.Τ.
Επιμέλεια: Στ. Παπαχατζή