Τηλεγράφημα από την Πρεσβεία στην Κύπρο προς το Υπουργείο Εξωτερικών

Λευκωσία, June 27, 1975, 1700Z.

2069.  Για τον Υπουργό από Πρέσβη. Επιθυμητή κάρτα τμήματος Αθήνα και Άγκυρα.

Θέμα: Συζήτηση με τον Κληρίδη. Σχετ.: Λευκωσία 1882.

1. Περίληψη. {…} σε εμπιστευτική βάση {…} Πιστεύει ότι ο Μακάριος προσπαθεί να αποδυναμώσει τη θέση του λόγω υποψίας ότι μπορεί να υπάρχει ένας εξελισσόμενος άξονας μεταξύ αυτού και του Καραμανλή και επιθυμίας να αποτύχει η παρούσα διαπραγμάτευση. Ο Κληρίδης επανέλαβε την κριτική του φιλομακαριακού ρόλου του Έλληνα Πρέσβη εδώ. Τόνισε την επείγουσα ανάγκη για κεντρική πολιτική κίνηση, υπό την ηγεσία του, για να αντιμετωπίσει την ολοένα και πιο επιτυχημένη κομμουνιστική δράση που ενθαρρύνεται από τον Μακάριο. {…}
2. {…}
3. Στην αρχή, είπα στον Κληρίδη ότι ο Μακάριος του είχε ασκήσει έντονη κριτική σε συνομιλία μαζί μου αμέσως μετά τη Βιέννη II (τηλεφωνική αναφορά). {…} Ο Καραμανλής είχε δώσει ισχυρή υποστήριξη στον Κληρίδη στη Βιέννη. Ανησυχούσε ίσως ο Μακάριος ότι ο Καραμανλής και ο Κληρίδης είχαν αναπτύξει ένα αμοιβαίο ενδιαφέρον και κατανόηση από το οποίο αποκλείστηκε; {…}
4. Ο Κληρίδης προλόγισε την απάντησή του υπενθυμίζοντας ότι στην τελευταία συνομιλία σας μαζί του είχατε πει ότι μπορούσε να επικοινωνήσει μαζί σας εμπιστευτικά μέσω εμού. Ζήτησε να αντιμετωπιστούν με αυτή την έννοια οι ακόλουθες παρατηρήσεις του.
5. Ο Κληρίδης είπε ότι πίστευε ότι ο Μακάριος επιδίωκε ενεργά να υπονομεύσει τη θέση του επειδή (Α) ήθελε να αποτύχει η Βιέννη II και (Β) ήταν καχύποπτος για την πολύ καλή σχέση που είχε εξελιχθεί με τον Καραμανλή. {…} την προτιμώμενη πορεία του για την οικοδόμηση της αραβικής, αδέσμευτης και σοβιετικής υποστήριξης με γνώμονα τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών και την υπεράσπιση μιας ευρύτερης διεθνούς διαπραγμάτευσης. {…}  Ο Μακάριος είχε απαντήσει ότι, ασχέτως, ήθελαν ο επόμενος γύρος να γίνει όπως είχε προγραμματιστεί. {…} ήθελε να επισπεύσει την αποτυχία αυτής της διαπραγμάτευσης το συντομότερο δυνατό, μήπως οι Τούρκοι καταλήξουν σε κάτι σχεδόν λογικό. {…}
6. Επιστρέφοντας στην ερώτησή μου για τη σχέση του με τον Καραμανλή, ο Κληρίδης είπε ότι όλα ήταν καλά όταν οι δυο τους μπορούσαν να συναντηθούν πρόσωπο με πρόσωπο. {…}

Σχόλιο: {…}  είχα μάθει τη σοφία του να είμαι αρκετά μη επικοινωνιακός.

7. {…}
8. Ο Κληρίδης παρατήρησε ότι, όπως αναμφίβολα γνωρίζω, ο Μακάριος ενθάρρυνε διακριτικά τη δραστηριότητα του ΑΚΕΛ (το επίσημο Κομμουνιστικό Κόμμα Κύπρου) και του Λυσσαρίδη (ανεπίσημος Κομμουνιστής) ως μέρος της προσπάθειάς του να προσελκύσει αδέσμευτη και αριστερή υποστήριξη διεθνώς. {…} Αυτή η κίνηση δεν θα ήταν αντίθετη στον Μακάριο και θα προσέλκυε όντως πολλούς από τους υποστηρικτές του που επί του παρόντος νιώθουν δυσφορία από την εξάρτησή του από την αριστερά. {…} Για να αντιμετωπιστεί το ΑΚΕΛ, το οποίο επιδοτήθηκε από τη Ρωσία, και ο Λυσσαρίδης που υποστηρίχτηκε  γενναιόδωρα από τη Συρία και τη Λιβύη, και το επιτυχημένο κίνημα της αντιπολίτευσης, θα έπρεπε να έχει πόρους που θα ήταν δύσκολο να βρεθούν λόγω των δυσμενών οικονομικών συνθηκών των πολιτικά συμπαθούντων πιθανών υποστηρικτών.
9. Η συνομιλία μου με τον Κληρίδη διακόπηκε τρεις φορές από κλήσεις του ειδικού εκπροσώπου της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών Weckmann ότι ο Denktash επανήλθε στη συμφωνία που επιτεύχθηκε στις 25 Ιουνίου για ανταλλαγή ορισμένων Τούρκων μαθητών στο νότο με την άδεια να επιτραπεί σε δέκα Ελληνοκύπριους δασκάλους να πάνε σε ελληνικούς θύλακες στην Καρπασία, ο Denktash, είπε ο Weckmann στον Κληρίδη, ήθελε τους Τούρκους του, αλλά προσωρινά δεν μπορούσε να κάνει ρυθμίσεις για τους Έλληνες δασκάλους. {…}  Οι Έλληνες, είπε, το διάβασαν ως ένδειξη της τουρκικής πρόθεσης να επανακατοικήσουν τη Νέα Αμμόχωστο στο εγγύς μέλλον.
10. Σχόλιο: {…} Τέλος σχολίου.

Σε πιστή μετάφραση από τα επιλεγμένα σημεία του κειμένου που είναι αναδημοσιευμένο στον σύνδεσμο:  https://lygeros.org/63676-en/, συντεταγμένου στην αγγλική γλώσσα, η επαρκής γνώση της οποίας βεβαιώνεται σύμφωνα με το άρθρο 36 παρ.2 στοιχ. β) και γ) του Κώδικα Δικηγόρων.

Λάρισα, 22-08-2022
Η μεταφράσασα, βεβαιούσα και επικυρούσα δικηγόρος: Ι.Τ.
Επιμέλεια: Στ. Παπαχατζή