Ξαναβλέπουμε τα ίδια πρόσωπα αρκετές εβδομάδες μετά τα φρικτά γεγονότα. Ο κοινός τους αγώνας τούς έχει δέσει ακόμα περισσότερο. Από ’δω και μπρος αποτελούν τα δάκτυλα του ίδιου χεριού που δεν παύει να γράφει την ιστορία για να μην ξεχαστεί η ουσία. Ο καθένας τους κάθεται σε ένα τραπέζι που το φωτίζει ένα κερί. Ο χώρος δίνει την αίσθηση μιας κρυμμένης βιβλιοθήκης . Ένα από τα πρόσωπα σηκώνει το κεφάλι.

Λουκάς

Πριν γράψουμε ξανά την ιστορία του περασμένου αιώνα, δεν είχα συνειδητοποιήσει…

Άννα

Τι δεν είχες συνειδητοποιήσει;

Λουκάς

Τη σημασία της ιδέας της γενοκτονίας.

Γιάννης

Δεν φταις εσύ γι’ αυτό! Χρόνος. Ακόμα και η γαλλική γλώσσα δεν είχε ανακαλύψει αυτή τη λέξη παρά μόνο το 1944, σαν να μην υπήρχε προηγουμένως.

Ματθαίος

Κι όμως, πολύ πριν το 1944, ο αιώνας είχε πληγωθεί από τη γενοκτονία.

Μάρκος

Μόνο ποιος θυμάται το 1915;

Λουκάς

Και σκέφτομαι ακόμα ότι υπήρχε μια έννοια πολύ χειρότερη από αυτή της γενοκτονίας… Σιωπή.

Γιάννης

Πώς είναι δυνατόν;

Άννα

Η λήθη;

Λουκάς

Ναι, η λήθη, μα όχι μόνο…

Ματθαίος

Η αναγνώριση… Χρόνος. Ή μάλλον η μη αναγνώριση…

Λουκάς

Ναι, αυτή είναι η ιδέα. Η μη αναγνώριση της γενοκτονίας είναι χειρότερη κι από την ίδια τη γενοκτονία!

Γιάννης

Δεν καταλαβαίνω το συλλογισμό σου.

Λουκάς

Στη φράση «μεθοδική καταστροφή» που χαρακτηρίζει τη γενοκτονία, η λέξη μεθοδική είναι η καθοριστική.

Ματθαίος

Τώρα καταλαβαίνω τι εννοεί ο Λουκάς. Χρόνος. Η ίδια η δικαιοσύνη κάνει ένα διαχωρισμό μεταξύ του εγκλήματος που έχει διαπραχθεί εν βρασμώ ψυχής και του εγκλήματος εκ προμελέτης.

Λουκάς

Εκείνο που διαφοροποιεί τα δύο, είναι ακριβώς η μέθοδος. Και η μη αναγνώριση είναι η συνέχιση αυτής της μεθόδου.

Γιάννης

Μέσω της διαγραφής της μνήμης, δολοφονούν τους νεκρούς.

Άννα

Δεν τους αρκεί που τους έχουν βασανίσει, τους θέλουν να πεθαίνουν μέσα στη λήθη.

Ματθαίος

Τα ιστορικά γεγονότα μπορούν να εξηγήσουν τη διάπραξη μιας γενοκτονίας, μα μόνο η ανηθικότητα μπορεί να χαρακτηρίσει τη μη αναγνώριση.

Γιάννης

Η γενοκτονία είναι μία πληγή για την ανθρωπότητα, ενώ η μη αναγνώριση είναι η αλλοτρίωση του ανθρώπου.

Λουκάς

Ορισμένοι άνθρωποι δεν παίρνουν θέση, διότι δεν ήταν παρόντες όταν διαδραματίζονταν τα γεγονότα, όμως δεν υπολογίζουν ότι η ουδετερότητά τους δεν εξυπηρετεί παρά μόνο τους δήμιους.

Ματθαίος

Μέσα στη γενοκτονία, βλέπω τη βαρβαρότητα. Ενώ μέσα στη μη αναγνώριση, βρίσκεται η φρίκη της.

Άννα

Μέσα στην αναγνώριση, βρίσκονται πολλά περισσότερα πέρα από το χρέος της μνήμης. Βρίσκεται η ανάσταση ενός λαού.

Μάρκος

Συμφωνώ με αυτές τις σκέψεις, αλλά πρέπει να τις κάνουμε πράξη.

Γιάννης

Γι’ αυτόν το λόγο, γράφουμε την ιστορία.

Λουκάς

Όμως οφείλουμε επίσης να γράψουμε και την ιστορία του μέλλοντος. Χρόνος. Εάν θέλουμε οι γενοκτονίες ν’ ανήκουν στο παρελθόν, οφείλουμε να ασχοληθούμε με την αναγνώρισή τους.

Μάρκος

Οι αντίπαλοί μας δεν είναι οι δήμιοι που έχουν πεθάνει, αλλά αυτοί που συνεχίζουν το έργο τους μέσω της μη αναγνώρισης.

Ματθαίος

Και πώς θα πείσουμε αυτόν που δεν γνωρίζει!

Λουκάς

Για να νικήσουμε μαζί του, πρέπει να γεννηθούμε μαζί του.

Γιάννης

Για ορισμένους, η συγγραφή της Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δεν έχει νόημα, παρόλο ότι είναι απαραίτητη.

Άννα

Μέσω της γενοκτονίας, ο αγώνας απευθύνεται στην Ανθρωπότητα.

Λουκάς

Η Ανθρωπότητα έχει κι αυτή το δικαίωμα να υπάρχει.

Μάρκος

Όπως κάθε ελεύθερος άνθρωπος.

Ματθαίος

Πρέπει να αγωνιστούμε εναντίον κάθε χώρας, κάθε συστήματος που καταπατεί τα ανθρώπινα δικαιώματα και δεν αναγνωρίζει τις γενοκτονίες.

Γιάννης

Πρέπει να αγωνιστούμε κυρίως εναντίον των χωρών που διέπραξαν τις γενοκτονίες και δεν το αναγνωρίζουν διότι αποτελούν παραδείγματα ανανδρίας.

Ματθαίος

Μόνο που πρέπει να ενεργήσουμε με σύνεση.

Άννα

Πώς τολμάς να μιλάς περί σύνεσης, όταν πρόκειται περί γενοκτονίας;

Ματθαίος

Δεν εννοούσα αυτό. Σκεφτόμουν εσάς, εσένα και το Γιάννη.

Άννα

Δεν είναι εμάς που πρέπει να σκέφτεσαι, μα τους άλλους που δεν μπόρεσαν να αμυνθούν, τους άλλους που πέθαναν επειδή υπήρχαν, τους άλλους που δεν ζουν παρά μόνο στη μνήμη μας.

Γιάννης

Αυτό είναι το μόνο που πρέπει να σκεφτόμαστε.

Μάρκος

Γνωρίζω κάποια που επέζησε της γενοκτονίας και θα μπορούσε να μας βοηθήσει.

Ματθαίος

Πρέπει να τη συναντήσουμε το συντομότερο δυνατόν.

Μάρκος

Τότε πρέπει να πάμε να τη δούμε στο σπίτι της. Δεν μπορεί πια να μετακινείται. Τα βασανιστήρια την έχουν καθηλώσει στην πολυθρόνα της.

Άννα

Τη χρειαζόμαστε. Πάμε!

Σβήνουν τα κεριά τους και φεύγουν.