987 - Πέντε κινήσεις για μια σιωπή: Variazione.

Ν. Λυγερός
Μετάφραση: Γ. Χατζηελευθερίου, Χ.Μαυρίδου

Ξαναβλέπουμε τα ίδια πρόσωπα αρκετές εβδομάδες μετά τα φρικτά γεγονότα. Ο κοινός τους αγώνας τούς έχει δέσει ακόμα περισσότερο. Από ’δω και μπρος αποτελούν τα δάκτυλα του ίδιου χεριού που δεν παύει να γράφει την ιστορία για να μην ξεχαστεί η ουσία. Ο καθένας τους κάθεται σε ένα τραπέζι που το φωτίζει ένα κερί. Ο χώρος δίνει την αίσθηση μιας κρυμμένης βιβλιοθήκης . Ένα από τα πρόσωπα σηκώνει το κεφάλι.

Λουκάς

Πριχού ξαναγράφτομεν την ιστορίαν για τα εκατό χρόνε ντ’ εδέβαν, ξάι ’κ’ ενούντζα ορθά…

Άννα

Ντο ’κ’ ενούντσες ορθά;

Λουκάς

Το βαθύν το νόημαν τη γενοκτονίας.

Γιάννες

Εσύ ’κι’ φταις για τ’ ατό! Χρόνος. Κι οι Γάλλ’ ’ς σην γλώσσαν ατουν ’κ’ εύραν ατό την λέξην, έπρεπε να έρται το 1944 τη χρονίας, λες και  κ’ άλλο εμπροστά ’κ’ έτον ατό η λέξη.

Ματθαίον

Πολλά χρόνε εμπροστά α σο 1944, ο αιώνας ατός πολλά εμαυρόσυρεν α σην γενοκτονίαν.

Μάρκον

Μανάχον ποίος θυμάται το 1915;

Λουκάς

Και όσον ντο κάθομαι νουνίζω ακόμαν, πως έτον αλλ’ έναν ιδέα κι άλλο χειρ’ α ’ς σην γενοκτονίαν… Σιωπή.

Γιάννες

Πως ’ίνεται ατό;

Άννα

Τ’ ανάσπαλμαν;

Λουκάς

Ναι, τ’ ανάσπαλμαν, αμά όχι μανάχον…

Ματθαίον

Η αναγνώριση… Χρόνος. Ή κι άλλο ορθά, η μη αναγνώριση…

Λουκάς

Ναι, αρ’ ατό έν’ η ιδέα. Η μη αναγνώριση τη γενοκτονίας έν’ κι άλλο χείρ’ α σην ίδιεσα τη γενοκτονίαν!

Γιάννες

’Κ’ εγροικώ πως νουνί’εις και λες ατό.

Λουκάς

’Σ σο λόγον «γουρεμέντζα χαλαμονή» ντο χαρακτηρίζ’ την γενοκτονίαν, η λεξ’ γουρεμέντζα έν’ το παν.

Ματθαίον

Αρ’ ατώρα εγροικώ ντο λέει ο Λουκάς. Χρόνος. Το ίδιον η δικαιοσύνη χωρίζ’ το έγκλημαν που εγέντον ’ς σα δύο. Ατό ντο εγέντον με θολομένον ψην και ατό ντο εγέντον αφού πρώτα εγούρεψαν όλεν την δουλείαν απ’ αφκακέσ’.

Λουκάς

Εείνο που αλλάζ’ τ’ έναν ασ’ άλλο, έν’ ακριβώς το γούρεμαν. Και το να μη ’ίνεται η αναγνώριση έν’ η συνέχεια σ’ ατό τη δουλείαν.

Γιάννες

Άς το σβήνε ασ’ αχούλε μουν την μνήμην,  θανατώνε ξάν τ’ αποθαμέντς.

Άννα

’Κι’ κανείτετς π’ ετυράντζαν ατς, ατώρα θέλ’νε να αποθάνε απέσ’ σ’ ανάσπαλμαν.

Ματθαίον

Η ιστορίαν επορεί να δεικνύζ’ πως έντονε η γενοκτονίαν, άμα μαναχόν η ανεντροπία επορεί να δεικνύζ’ ατείντζ που ’κ’ αναγνωρίζ’νε έναν γενοκτονίαν.

Γιάννες

Η γενοκτονία έν’ έναν τρανόν γερά για όλεν την Ανθρωπότητα, άμα το να μην ανγνωρίζομ’ ατεν έν’ το κατακύλισμαν τ’ ανθρωπί’.

Λουκάς

Κάποιοι ας σ’ ανθρώπ’ς ξάι ’κι’ ταράουνταν, γιατί ’κ’ έταν εμπροστά όντες εγέντον η γενοκτονίαν, άμα ’κι’ νουνίζ’νε ότι όντες ’κι ταράουνταν βοηθούν τοι φονάδες.

Ματθαίον

Απέσ’ ’ς σην γενοκτονίαν ελέπω τη βαρβαρότητα. Άμα σην μη αναγνώριση ευρίεται το όνειδος τη γενοκτονίας.

Άννα

Απέσ’ ’ς σην αναγνώρισην, ’κ’ ευρίεται μανάχον το χρέος να μην ανασπάλλουμε. Ευρίεται η ανάσταση ενός λαού.

Μάρκον

Ορθά λες ατά, εγώ πα αραέτσ’ νουνίζω, άμα πρέπ’ ατά όλεν να ’ίντανε έργατα.

Γιάννες

Αρ’ για τ’ άτο, γράφτομεν την ιστορίαν.

Λουκάς

Άμα εχρωστούμε κατ’ κι άλλο, να γράφτομεν και την ιστορία τη μέλλοντος. Χρόνος. Αν θέλουμε τα γενοκτονίας να περάνε ’ς σο παρελθόν, έχομεν χρέος να αγωνίσκουμες για την αναγνώρισήν ατουν.

Μάρκον

Ατείν’ π’ εμποδίζ’νε μας’κ’ είναι οι γενοκτόνοι π’ είναι αποθαμέν’, άμα ατείν’ π’ εφτάνε βίρε το έργον ατουν και ‘κ’ αναγωρίζ’νε τη γενοκτονίαν.

Ματθαίον

Κι αρ’ πως θα ευτάμε να πιστεύ’ ατός πη ’κ’ εξέρ’!

Λουκάς

Τέρεν για να νικούμε εντάμαν, πρέπ’ να γεννίουμες εντάμαν.

Γιάννες

Για κάποιους, η γραφή τη Διακήρυξης τ’ Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ’κ’ έχ’ ουσίαν κι ας έν’ αναγκαίον.

Άννα

Με τη γενοκτονίαν, ο αγώνας έχ’ να ευτάει με την Ανθρωπότηταν.

Λουκάς

Κι η Ανθρωπότητα έχ’ δικαίωμαν να ζει.

Μάρκον

Άμον καθαείς ελεύτερος άνθρωπος.

Ματθαίον

Πρέπ’ να αγωνίσκουμες ενάντια σε καθαείναν χώραν, ενάντια σ’ ούλτς που τσουγναεύνε τ’ ανθρωπίων τα δικαιώματα και ’κ’ αναγνωρίζ’νε τα γενοκτονίας.

Γιάννες

Πρώτα πρέπ’ ν’ αγωνίσκουμες ενάντια ’ς σα χώρας εείνα, π’ εποίκανε τα γενοκτονίας και ευτάνε πως ’κ’ εγροικούν, οι άναντροι.

Ματθαίον

Μανάχον πρεπ’ ήνταν ευτάμε, να ευτάμ’ ατο με φρόνησην.

Άννα

Τολμάς και καλατζεύ’ς για φρόνησην, όντες το ζήτημα έν’ για τη γενοκτονίαν;

Ματθαίον

’Κ’ εγροίξες ντο είπα. Εσάς ενούνιζα, εσέν’ και τον Γιάννεν.

Άννα

’Κ’ έν’ να νουνί’εις μανάχον για τ’ εμάς, άμα για τ’ εκείντς που ’κ’ επόρεσαν ν’ να βοηθούν τον εαυτόν ατουν, τ’ άλλτς π’ επέθαναν για τ’ ατό που έσαν’, τ’ άλλτς που ’κι’ ζουν, αλλά ζουν ’ς ση μνήμην εμουν.

Γιάννες

Μανάχον ατό πρεπ’ να νουνίζουμε.

Μάρκον

Τερέστεν εγνωρίζω είναν γαρήν π’ εγλύτωσεν α σην γενοκτονίαν και θα επορ’νε και εβοήθανε μας.

Ματθαίον

Ξάι χρόνο μη χάνομεν, αληγορτά αληγορτά να ευρίκομ-ατεν.

Μάρκον

Ατότες πρεπ’ να πάμε να ευρίκομ’ ατεν ’ς σ’ οσπίτ’ν ατς. ’Κ’ επορεί άλλο να πορπατεί. Α σα τυραννισίας ’κ’ επορεί να σκούται α σο σκαμνίν).

Άννα

Χρειάσκουμες ατεν. Παμέτε!

Σβήνουν τα κεριά τους και φεύγουν.