316 - Πολύπλοκο Brainstorming και πενταδακτυλική οργάνωση
Ν. Λυγερός
Η οργάνωση πέντε ομάδων με έξι μέλη έχει την ίδια δομική πολυπλοκότητα με το παίξιμο παρτίδων σκακιού με διάφορους αντιπάλους. Ο καθένας τους ερευνά έναν ολικό τομέα, ενώ ο κοινός αντίπαλος πρέπει να σκεφτεί ολιστικά το σύνολο των παρτίδων, διότι ο εγκέφαλος δεν πρέπει να λειτουργεί μόνο όταν βρίσκεται πάνω σε μια σκακιέρα, αλλά πάντοτε. Ο διοργανωτής ενός πολύπλοκου brainstorming πρέπει να έχει στο νου του όλες τις αποφάσεις και τις κινήσεις των ομάδων. Έτσι, κάθε φορά που εξετάζει τα συμπεράσματα, πρέπει να αποθηκεύει όλες τις χρήσιμες πληροφορίες για μια μεταγενέστερη επεξεργασία. Είναι ο καλύτερος τρόπος να θεωρήσει κανείς ένα πολύπλοκο και πολύπλευρο πρόβλημα. Δεν είναι ανάγκη να εξετάζουμε όλες τις λεπτομέρειες, σημασία έχει η γενική στρατηγική. Κάθε ομάδα αποτελεί σαν οντότητα ένα στοιχείο του πενταδακτυλικού συστήματος. Δεν πρέπει να υπάρχει υποχρεωτικά συσχετισμός ανάμεσα στις εργασίες των ομάδων, ο στόχος της οργάνωσης είναι η γενική συσπείρωση όπως και με το στρατηγικό mix. Άρα το σύνολο των ομάδων και του διοργανωτή αποτελεί μία συστηματική πραγματικότητα.
Όπως είναι φυσικό, τα μέλη μιας ομάδας δεν είναι όλα ίδια και ο διοργανωτής πρέπει να καταφέρει να βρει τη συμπληρωματικότητά τους. Προπαντός πρέπει να αποφύγει τον εσωτερικό συναγωνισμό που μπορεί να κλονίσει τη δομή της ομάδας. Ο εξωτερικός συναγωνισμός δεν είναι τόσο αρνητικός διότι επιτρέπει την πολλαπλή έρευνα. Όμως ο διοργανωτής τον έχει υπό έλεγχο για να μην καταρρεύσει το ολικό σύστημα. Ένας όμορφος τρόπος αποφυγής αυτού του προβλήματος είναι η επιλογή ενός δύσκολου θέματος.
Η φύση του θέματος είναι όντως σημαντική για την εξέλιξη των πέντε ομάδων. Για να προκύψει η δημιουργικότητα χρειάζεται η συνεργασία κι αυτή είναι ήδη ένα πρόβλημα. Ελάχιστοι άνθρωποι είναι ικανοί να σκεφτούν ομαδικά, πολλές ιδιότητες είναι αναγκαίες. Σε μια ομάδα η προσφορά μιας ιδέας δεν είναι το παν. Αν οι άλλοι την απορρίψουν, είναι άχρηστη. Άρα ο καθένας χρειάζεται ν’ ακούσει τι έχουν να πουν οι άλλοι και να δει πώς αυτή η άμορφη πληροφορία μπορεί να χρησιμοποιηθεί από την ομάδα ως δομικό στοιχείο.
Η πρώτη φάση της συνεργασίας είναι η γνωριμία μεταξύ των μελών της. Για να συνεργαστείς πρέπει να γνωρίζεις τον άλλο. Είναι μία απαιτητική προϋπόθεση για τη σωστή λειτουργία της ομάδας. Γνωρίζοντας τους άλλους βλέπουμε πως μπορούμε να πετύχουμε έναν κοινό στόχο. Η επόμενη φάση είναι μία προπόνηση που επιτρέπει τη μελέτη της συμπεριφοράς για μία καλυτέρευση σ’ ένα καινούργιο στάδιο. Ύστερα από τη λύση ενός προβλήματος, είναι αναγκαία μία ανάλυση, όπως γίνεται στο τέλος μιας σκακιστικής παρτίδας. Και τελικά, η ομάδα θα εκφραστεί συνολικά πάνω στην εξέλιξή της σ’ όλη τη διάρκεια της εργασίας συγκρίνοντας τις απόψεις της με εκείνες των άλλων ομάδων.
Είναι βέβαια δύσκολο να πετύχει κανείς ολοκληρωτικά το στόχο του πολύπλοκου brainstorming, αν όχι αδύνατο. Σημασία έχει ότι το κάθε άτομο έμαθε να μαθαίνει με τους άλλους. Αν και είναι μόνο μία εισαγωγή, διότι ξέρουμε ότι μία ομάδα εξελίσσεται και στο χρόνο με την ανάπτυξη ανθρώπινων σχέσεων μεταξύ των μελών της, αυτή η εισαγωγή είναι σπουδαία ακόμα κι από μόνη της με το άνοιγμα που αποτελεί.
Το νοητικό πείραμα του πολύπλοκου brainstorming δείχνει την ύπαρξη ενός νέου τρόπου σκέψης που βασίζεται στην έννοια της ομάδας και τη θεωρητική της δύναμη, ένα απλό δείγμα μιας υπερδομής: η ανθρωπότητα.