Σε αυτό το Podcast θέλουμε να ασχοληθούμε με την έννοια της θυσίας, την έννοια του μάρτυρα, σε σχέση με την έννοια του ήρωα, να καταλάβουμε τις διαφοροποιήσεις και να καταλάβουμε ότι πολλά πράγμα που μπορεί να τα ακούμε και στην επικαιρότητα αναρωτιόμαστε τι γίνεται. Π.χ. υπάρχει μία αντίσταση. Είναι αντίσταση η οποία προέρχεται από κάτι που είναι συντονισμένο ή είναι μία εκτόνωση; Γιατί άμα είναι μία εκτόνωση, τότε ξέρουμε ποιο θα είναι το αποτέλεσμα. Θα εκτονωθούν. Εφόσον εκτονωθούν θα χάσουν την ενέργεια, θα καταπατηθούν και τελείωσε. Αν υπάρχει μια δυσκολία για να καταλάβετε για ποιο πράγμα μιλάω, φανταστείτε την πλατεία Τιενανμέν, 1989. Ποιο είναι το αποτέλεσμα: Το αποτέλεσμα είναι ότι υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που είναι στις φυλακές από τότε. Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν πεθάνει, γιατί σε κάποια φάση μερικοί άνθρωποι θεώρησαν ότι ήταν ένα καλό timing, άρα έκαναν ακόμα κι ένα άγαλμα της ελευθερίας. Είδαμε το αποτέλεσμα. Το αποτέλεσμα ποιο ήταν: Η Κίνα, σαν οντότητα δεν ήταν έτοιμη. Όταν εγώ βλέπω λοιπόν αυτές τις κινήσεις, καταλαβαίνω, ότι μπορεί να είναι το ανάλογο από αυτά που ζήσαμε στην Ισπανία, πριν απελευθερωθεί, εννοώ πριν από το 1492, που χρειάστηκαν άνθρωποι να θυσιαστούν στο βωμό της έννοιας της απελευθέρωσης, όλοι αυτοί να έχουν πεθάνει, για να λειτουργήσει αυτό ενεργά και οι Ισπανοί της Ανδαλουσίας να πουν ότι δεν μπορεί να συνεχιστεί κι αυτοί οι άνθρωποι να καταπατούνται. Άρα να τελειώσουμε την απελευθέρωση όλης της Ισπανίας μετά από αυτήν την, ας το πούμε, παρότρυνση των θυσιασμένων. Όταν βλέπουμε, ας πούμε, το θέμα της Ιρλανδίας, το 1916 η Ιρλανδία ήταν έτοιμη; Όχι. Ήταν μερικοί στην Ιρλανδία έτοιμοι να κάνουν μία αλλαγή; Ναι. Ήταν μία εκτόνωση; Nαι. Ήταν μία νίκη ή αποτυχία; Ήταν μια αποτυχία. Όμως αυτή η αποτυχία έφερε μια άλλη νίκη, που τελικά υλοποιήθηκε μετά από χρόνια, εφόσον ήταν το 1922. Άρα πήγε τζάμπα αυτό; Όχι, δεν πήγε εντελώς τζάμπα, αλλά από μόνο του είναι ένα σημείο εκτόνωσης, δηλαδή υπάρχει μια αμφισβήτηση ενός καθεστώτος και πρέπει να γίνει κάποια αλλαγή. Το θέμα είναι πώς το ερμηνεύουμε; Μήπως είναι το σύνδρομο του Πρωτεσίλαου και πρέπει να υπάρχει ένας Οδυσσέας για να συνεχιστεί η μάχη; Γιατί άμα είναι όλοι με το ίδιο σύνδρομο, απλώς θα πεθάνουν. Άρα δεν υπάρχει συνέχεια. Θα υπάρχει κάποιος που θα το συνεχίσει; Έχουμε δει το ανάλογο με τις κινήσεις που έγιναν στο Αφγανιστάν σε σχέση με τις γυναίκες. Είδαμε πολλούς να φεύγουν απ’ το Αφγανιστάν και παρατηρήσαμε ότι πάρα πολλοί ήταν άντρες. Έχουμε γυναίκες που αντιστέκονται. Ωραία. Αντιστέκονται όμως για να θυσιαστούν, για να αλλάξουν το καθεστώς, κάνουν ότι μπορούν ή για να εκτονωθούν; Έχουμε τώρα και το Ιράν. Είναι πάλι το ίδιο. Ποιο είναι το πλαίσιο. Είναι μια αντίσταση ενεργητική; συντονισμένη; στρατηγική ή είναι μια αγανάκτηση, η οποία φέρνει ένα αποτέλεσμα, το οποίο μπορεί να είναι πολύ προβληματικό, τουλάχιστον σε πρώτη φάση. Ρωτάω τώρα: Στη Ρωσία μας εξηγούν ότι θα γίνει μερική επιστράτευση. Αυτοί που αντιστέκονται και δε θέλουν να πάνε σε αυτόν τον στρατό, δε θέλουν να συμμετέχουν σε αυτό το έγκλημα κατά της Ανθρωπότητας, είναι συντονισμένοι; Είναι απλώς μια εκτόνωση; Χρησιμοποιούν τα κοινωνικά δίκτυα για να πουν ότι αυτό είναι απαράδεκτο; Και μετά στο τέλος τι γίνεται, μήπως θα είναι οι ίδιοι που θα είναι πάλι εκεί; Όταν θα είναι εκεί θα συμμετέχουν ή θα θεωρούν τον εαυτό τους λιποτάκτη άμα δεν συμμετέχουν; Όταν ξεκινάει η ελληνική επανάσταση, ξεκινάει το 1821 ή υπάρχουν εξεγέρσεις από πριν; Πόσες από αυτές τις εξεγέρσεις ήταν συντονισμένες; Πόσες από αυτές είχαν μια Φιλική Εταιρεία για να κάνει την οργάνωση για να σκεφτεί ποιο θα είναι το μέλλον; Εγώ αυτό που βλέπω είναι ότι, όταν βλέπουμε και τον Διόνυσο τον φιλόσοφο, στον 17ο αιώνα δεν ήμασταν καθόλου έτοιμοι. Πέθανε ο άνθρωπος. Πέθαναν κι αυτοί που ήταν μαζί του και με ένα βάρβαρο τρόπο. Ρωτάω τώρα, άμα το σκεφτούμε, η Φιλική Εταιρεία γεννιέται το 1814. Σε 7 χρόνια καταφέρνει να κάνει κάτι που δεν έκαναν αιώνες οι άλλοι. Από πού έρχεται; Από το εξωτερικό. Τι κάνει; Συντονίζει, οργανώνει. Παρίσι, Τεριέστη, Οδησσό. Δεν είναι από μέσα μόνο, υπάρχει μια συμπαράσταση. Πρέπει να υπάρχουν κι αυτοί που ήταν μέσα. Κολοκοτρωναίοι. Αυτοί που δεν έζησαν καν τη σκλαβιά. Αυτοί να συντονιστούν με αυτούς τους έξω. Πρέπει λοιπόν να υπάρχει μια θέληση, πρέπει να υπάρχει μια οργάνωση, πρέπει να υπάρχει ένας συντονισμός, γιατί τότε εμφανίζονται οι ήρωες. Αλλιώς παραμένουν μάρτυρες. Άρα, άμα είναι να έχουμε μια μαρτυρική πορεία για να εμφανιστεί κάποιος ήρωας, μπορεί και να έχει ένα νόημα. Το θέμα όμως είναι αν δεν εμφανίζεται κανένας ήρωας και μένουμε στους μάρτυρες. Ο λόγος του αγώνα ποιος ήταν; Η εκτόνωση; Άρα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί, ειδικά όταν θέλουμε να είμαστε στο πλαίσιο της συμπαράστασης και να ακολουθήσουμε αυτές τις προσπάθειες. Οι Ουκρανοί αντιστέκονται στη ρωσική βαρβαρότητα. Αντιστέκονται μόνοι τους, χωρίς όπλα; Όχι. Συντονισμένα. Με την Ευρώπη, με την Αμερική, με το Ηνωμένο Βασίλειο, γι’ αυτό έχουμε και μερικά αποτελέσματα ήδη. Αν ήταν μόνοι τους πώς θα γινόταν; Θα είχαν κάνει μια αντίσταση, θα είχαν κάνει απεγνωσμένες κινήσεις, θα είχαν καταφέρει μερικά πράγματα και στο τέλος θα ήμασταν στο πλαίσιο που είχε προβλέψει η Σοβιετική Ένωση πριν, η Ρωσία μετά. Άρα αυτό που βλέπουμε είναι ότι ο συντονισμός, μια ταλάντωση, κινήσεις που γίνονται μαζί , αυτό φέρνει αλλαγές. Άρα το ερώτημα είναι: Ο μάρτυρας φέρνει αλλαγή; Όχι. Ο μάρτυρας έχει έναν συντονισμό αλλά δεν υπάρχει συμπαθητική χορδή. Ταλαντώνεται, πιέζεται, σπάζει. Όταν υπάρχουν συμπαθητικές χορδές, τότε αυτή η ταλάντωση μπορεί να ξυπνήσει τους άλλους. Να αποτελέσει παράδειγμα προς μίμηση. Το θέμα είναι ότι πρέπει να υπάρχουν χορδές σκληρές, οι οποίες μπορούν να απορροφήσουν αυτό το μήνυμα κι αυτές δεν πεθαίνουν αμέσως. Η ελληνική επανάσταση έγινε με τον Αθανάσιο Διάκο ή με τον Κολοκοτρώνη; Μα όλοι συνέβαλαν σε αυτόν τον αγώνα. Το θέμα είναι ότι, όχι με τον ίδιο τρόπο. Άρα, αυτό που βλέπουμε είναι ότι ο πυρήνας πρέπει να είναι ανθεκτικός. Όταν βλέπουμε λοιπόν κινήσεις αντίστασης, που δεν είναι συντονισμένες και είναι πιο πολύ της εκτόνωσης, είναι απλώς μικρές τριβές, οι οποίες θα απορροφηθούν από το σύστημα το οποίο έχει αρκετή ανθεκτικότητα, άρα θα τους ξαναπατήσει ακόμα πιο εύκολα. Το έχουμε δει με τους Αρμένιους, με την Τουρκία και τη Ρωσία με τη συνθήκη Καρς. Αν λέω όλα αυτά τα παραδείγματα είναι για να καταλάβουμε το εξής: Επιλέγουμε στρατηγικά έναν αγώνα ο οποίος θα είναι δύσκολος. Αν είναι πολύ εύκολος, δεν είναι αγώνας, είναι απλώς διεκπεραιώνω. Αν είναι πολύ δύσκολος, θέλει να πει ότι θα θυσιαστούν πολλοί. Ξανά. Κάτι θετικό. Ο Γκάντι, άξιζε να κάνει αγώνα; Ναι. Τι ήταν όμως αυτό που είχε; Είχε δύο πράγματα: Τη νοημοσύνη και τεράστια μάζα. Άμα βγάλουμε ένα απ’ τα δύο κι αφήσουμε μόνο την τεράστια μάζα πώς θα ήταν; Άμα βγάλουμε την τεράστια μάζα δεν υπήρχε περίπτωση η στρατηγική του Γκάντι να είχε αποτελέσματα. Θα είχαν πεθάνει όλοι. Αυτό σημαίνει ότι χρησιμοποιούμε τα δεδομένα που έχουμε. Όταν βλέπουμε λοιπόν κινήσεις, που μπορεί και να τις θαυμάζουμε, αυτό είναι σημαντικό, γιατί φτιάχνει και τον εγκέφαλο της Ανθρωπότητας, στο τέλος όμως είναι για να συμμετέχουμε ή να θαυμάζουμε; Εμένα αυτό που με απασχολεί, θα έλεγα ακόμα και χριστιανικά, είναι ότι άλλο να το κάνεις μόνος σου, μόνη σου κι άλλο να φέρεις κόσμο μαζί σου. Γιατί θα είσαι υπεύθυνος, θα είσαι υπεύθυνη. Μπορεί όλοι αυτοί να πεθάνουν για έναν αγώνα που δεν έχει ένα αποτέλεσμα και θα είναι ένας αγώνας θυσίας. Και μπορεί το αποτέλεσμα να έρθει μετά από 20 χρόνια. Αυτό όμως θα τους το πεις ή θα τους το κρύψεις; Γιατί άμα τους το κρύψεις είναι ηθικό; Είναι της Ανθρωπότητας; Γιατί είναι εντελώς διαφορετικό όταν φέρνεις τους Σπαρτιάτες να πολεμήσουν τους Πέρσες και τους λες, ξέρετε, το πιο πιθανό, δεν θα μείνει κανένας. Όλο αυτό το κάνουμε για να τους καθυστερήσουμε, για να μπορούμε να τους νικήσουμε στη Σαλαμίνα. Ο άλλος έρχεται και λέει “εγώ είμαι έτοιμος να θυσιαστώ” . Αυτό όμως είναι συντονισμός. Δεν είναι θυσία για τη θυσία, είναι θυσία για τη νίκη. Άμα δεν υπάρχει καμία προοπτική νίκης, τι σημαίνει; Το πρόβλημα αυτό το έχει λύσει ακόμα και ο Ζορό. Λέει πολύ απλά “όταν δεν μπορείς να είσαι λιοντάρι, να είσαι αλεπού”. Ρωτάω τώρα: Άμα βλέπουμε πολλά λιοντάρια, ξεκάρφωτα, δεν ξέρουμε τι θα γίνει; Ποιος προσέχει όμως τις αλεπούδες. Άμα συντονιστούν οι αλεπούδες, θα έχουν τα αποτελέσματα που δεν πετυχαίνουν τα λιοντάρια απομονωμένα. Άρα λέω απλώς ότι, όταν υπάρχει μια μεγάλη έμφαση πάνω σε ένα γεγονός, το οποίο όλοι το κοιτάζουν σαν θέαμα, δεν συμμετέχουν. Εμάς αυτό που μας ενδιαφέρει, όταν συμπάσχουμε, όταν είμαστε της συμπαράστασης, είναι: Μπορούμε να κάνουμε κάτι γι’ αυτούς που το κάνουν ή απλώς να το κοιτάζουμε; Γιατί ο θαυμασμός είναι ένα στάδιο της μίμησης. Αν όμως είναι ο θαυμασμός χωρίς μίμηση και χωρίς θέληση, τότε είναι θέαμα. Πρέπει λοιπόν να είμαστε πολύ προσεκτικοί, γιατί μπορεί στο τέλος να θαυμάζουμε το θέαμα. Ενώ θα ήταν καλό να σκεφτούμε τι είναι το θέαμα του θαυμασμού. Είναι μετά τη νίκη. Τότε τα πράγματα μπαίνουν στη θέση τους και τότε είμαστε μαχητές και πολεμιστές στο επίπεδο που πρέπει, την ώρα που πρέπει. Άρα, χρησιμοποιείς τα δεδομένα, χρησιμοποιείς τις δομές, χρησιμοποιείς τη στρατηγική, χρησιμοποιείς την πολιορκητική, αλλά ποτέ δεν εκτονώνεσαι απλώς. Απλώς άμα το ξανασκεφτείς, η εκτόνωση για την εκτόνωση είναι αυτοκτονία. Η αυτοκτονία μπορεί να είναι μια λύση, όπως το ξέρουμε και παραδοσιακά και στη δική μας. Μιλάω για το Ζάλογγο. Όταν το σκεφτούμε όμως ορθολογικά, είναι ότι αυτό είναι μια τοπική λύση. Δεν είναι μια ολική λύση. Για να αλλάξει ένα σύστημα που καταπατά την Ανθρωπότητα θέλει έναν ολικό συντονισμό, ακόμα κι αν είναι μικρό το δίκτυο αντίστασης. Αλλά πρέπει να υπάρχει δίκτυο. Αυτό υπάρχει στη στρατηγική κι αυτό αλλάζει τα δεδομένα. Άμα είμαστε σε αυτό το πλαίσιο και η θυσία ή ο μάρτυρας ανήκουν σε αυτό το πλαίσιο, τότε είναι μια κίνηση συνδυασμού. Όπως έχουμε μία θυσία στο σκάκι. Γιατί μετά από αυτή τη θυσία μπορεί η κατάσταση να έχει όχι μόνο βελτιωθεί αλλά να επιτρέπει μία νίκη. Αν όμως είναι θυσία χωρίς να υπάρχει νίκη μετά, αυτό λέγεται απλώς, λάθος.