Αυτό το Masterclass είναι αφιερωμένο στα Δώρα των Χριστουγέννων. Ένα πρώτο πράγμα είναι ότι θα κάνω μια ειδική αφιέρωση στους Ουκρανούς, γιατί όπως ξέρετε φέτος οι Ουκρανοί γιορτάζουν στις 25 του μηνός. Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία τους, γιατί θέλουν να ξεφύγουν κι από το πλαίσιο της βαρβαρότητας που έχει προκαλέσει η εισβολή η ρωσική. Βέβαια δεν είναι των Ρώσων, αλλά είναι πιο πολύ, ξέρετε ποιανού. Είναι όπως λέει ο Harry Potter, είναι αυτός που δεν λέμε το όνομά του, αυτός είναι. Και θέλω να σας πω ότι το σκέφτομαι αυτό, άκουσα και τον Zelenskyy, όχι μόνο στο Κονγκρέσο, αλλά και γενικότερα αυτήν την περίοδο και λέει ότι πρέπει να τους σκεφτόμαστε, γιατί ζουν κάτι πολύ δύσκολο και είναι όντως πολύ δύσκολο, αλλά να ξέρετε ότι επειδή είμαστε στα Χριστούγεννα και πρέπει να λέμε και την αλήθεια, δεν πειράζει, θα το ζήσουν, θα το ξεπεράσουν, θα είμαστε χαρούμενοι και θα ξετινάξουμε τους άλλους. Το λέω έτσι για να είμαστε συνοπτικοί, όπως λένε τα Ευαγγέλια, συνοπτικοί.
Τα δώρα των Χριστουγέννων κανονικά, για εμένα, είναι πλεονασμός. Γιατί τα Χριστούγεννα είναι ήδη δώρα. Ελπίζω να πήρατε δώρα και τα λοιπά, γιατί τώρα λέτε «ελπίζω οι γονείς μας να μην είναι του πλεονασμού και να μη μας τα κάνουν, δώρα κ.λπ.». Τέλος πάντων. Σήμερα γιορτάζουμε τη γέννηση του Χριστού. Άρα είναι μερικοί από αυτούς που γιορτάζουν, που κάνουν τον σταυρό τους μπροστά σε κάθε εκκλησία, χωρίς να ξέρουν τι λέει η εκκλησία, γιατί δεν έχουν διαβάσει ποτέ τα Ευαγγέλια, έχουμε τους άλλους που λένε ότι παλεύουν να διαβάσουν τα Ευαγγέλια και μέχρι να συμφωνήσουν να κάνουν τον σταυρό τους, ένας Θεός ξέρει πότε θα συμβεί, έχουμε τους άλλους που δεν κάνουν τον σταυρό τους, γιατί δεν πιστεύουν πραγματικά ότι σταυρώθηκε, έχουμε κι αυτούς, τι να κάνουμε; Έχουμε τους άλλους που πιστεύουν ότι είναι μόνο προφήτης και λέω, άμα είναι μόνο προφήτης, είναι ήδη καλό. Πώς να το πω τώρα με χιούμορ; Είναι ο άλλος πρωταθλητής της Ευρώπης και λένε δεν είναι πρωταθλητής του κόσμου. Εντάξει, πρωταθλητής της Ευρώπης, είναι ήδη καλό. Το λέω γι’ αυτούς που κάνουν αθλητισμό σαν την Αντριάνα. Το άλλο είναι ότι ακόμα κι αυτοί που πιστεύουν πολύ λιγότερο στον Χριστό, ουσιαστικά τον ονομάζουν Δίκαιο. Άρα έχει ενδιαφέρον να σκεφτείτε ότι ένας άνθρωπος, για τον οποίο μερικοί δεν πιστεύουν ότι υπάρχει, άλλοι πιστεύουν ότι είναι μόνο Δικαιος, άλλοι πιστεύουν ότι είναι μόνο προφήτης, άλλοι πιστεύουν ότι είναι ο Χριστός, άρα έχει το χρίσμα κι είναι κι ο εκλεκτός και έχει και τα χαρακτηριστικά του Μεσσία, πάντως μπορούμε να πούμε, σε όποια κατηγορία και να είστε, είναι ότι μετά από 2.000 χρόνια μιλάμε ακόμα γι’ Αυτόν. Αυτό είναι ήδη εντυπωσιακό από μόνο του, γιατί ακόμα κι όταν μελετάμε πράγματα που έχουν γίνει στο έτος 1.000, όπως το κάνουμε αυτήν την περίοδο και σε σχέση με τη Σάγκα των Ισλανδών και γενικότερα, διαβάζουμε κείμενα που είναι του 10ου αιώνα μ.Χ. και έχει ενδιαφέρον να βλέπετε ότι εκεί μέσα λένε, όταν πάνε από την Ισλανδία στη Γροιλανδία και μετά στη Βίνλαντ, ότι είναι ήδη χριστιανοί, ότι έχουν ήδη βαπτισθεί. Και την ώρα που το διαβάζεις αυτό, ενώ το διαβάζουμε χίλια χρόνια μετά, βλέπεις ότι αυτό που διαβάζεις φαίνεται παλιό, ενώ η αναφορά του στον Χριστό φαίνεται καινούργια. Δηλαδή αυτό που είναι το πιο σύγχρονο, είναι αυτό. Όταν θα μιλήσει για κάτι άλλο, για τα καράβια, τα φιόρδ, τα ντρακάρ κ.τ.λπ., θα πεις ότι αυτό είναι σε κάποια εποχή. Το άλλο που θα πει ότι είναι εντελώς σύγχρονο, είναι ακριβώς αυτό που γιορτάζουμε τώρα με τα Χριστούγεννα. Άρα θέλω να πώ ότι αυτό είναι ήδη για εμένα ένα θαύμα.
Το άλλο που θέλω να εξηγήσω σε όλους, έτσι όπως το νιώθω, είναι ότι αυτή η γέννηση είναι δώρο. Και γιορτάζουμε αυτό το δώρο. Γιατί είναι μερικοί που δεν καταλαβαίνουν και γιορτάζουν ότι θα έχουν δώρα. Το πρώτο δώρο που έχουμε είναι αυτό. Άρα όταν λοιπόν γιορτάζουμε σε άλλες μέρες, άλλα χρονικά περιθώρια, άλλες ημερομηνίες, αυτό είναι δικό μας θέμα, καθαρά κοινωνικό. Για εμένα γιορτάζουμε την ημέρα της Γέννησής Του. Τα άλλα τα κάνουμε, είναι τα δόγματα, είναι οι θρησκείες, ο καθένας τα δικά του, τα συστήματά του. Δεν μας πειράζουν, από τη στιγμή που δεν μας πειράζουν. Να καταλάβετε καλά τι είπα. Δεν μας πειράζουν, από τη στιγμή που δεν μας πειράζουν. Άμα μας πειράξουν, μετά θα δείτε τι θα κάνουμε. Άρα λέω απλώς ότι άμα το δείτε με αυτόν τον τρόπο, καταλαβαίνουμε ότι πράγματα που γράφτηκαν πριν 2.000 χρόνια, και θυμάστε και την κρίση που είχαμε σε κάποια φάση και με το θέμα των χειρογράφων της Νεκρής Θάλασσας, που η Εκκλησία αναρωτιόταν αν θα λένε τα ίδια ή όχι, τελικά λένε και ίδια και αυτό είναι ένα όμορφο θαύμα άμα το σκεφτείτε, γιατί φανταστείτε ότι γίνατι κάτι, το καταγράφουν μερικοί και μετά οι άλλοι δεν ξέρουν ότι έχει καταγραφεί, υπάρχει προφορική παράδοση, αυτό το συνεχίζουμε για δύο χιλιετίες και τελικά λέμε τα ίδια. Νομίζω ότι όταν ήσασταν μικροί, όλοι έχετε παίξει αυτό το παιχνίδι, να πείτε ο ένας στον άλλον κάτι και θυμάστε τι γίνεται, μετά από δέκα φορές τι έχει μείνει. Ούτε καν καταλαβαίνετε τι ήταν το αρχικό.
Εδώ τώρα φανταστείτε, μετρήστε πόσες γενιές είναι 2.000 χρόνια και είμαστε εδώ. Είμαστε εδώ για κάποιον λόγο. Πρώτον γιατί είναι μερικοί που θυμούνται, υπάρχουν άλλοι, πιο σπάνιοι, που δεν ξεχνούν, υπάρχουν άλλοι, πολύ πιο σπάνιοι, που τα γράφουν αυτά που δεν ξεχνούν και κατά συνέπεια εμείς τα διαβάζουμε. Βέβαια κάπου κάπου τα διαβάζουμε, όταν τα βρίσκουμε ή όταν τουλάχιστον κάνουμε την κίνηση να πάρουμε το βιβλίο, να το ανοίξουμε και να μεταφέρουμε τα μάτια μας σε διάφορες σελίδες, να το διαβάσουμε τουλάχιστον μια φορά. Όταν μετά το μελετάμε, είναι ακόμα καλύτερο. Γιατί είναι πιο βαθύ. Άρα ξέρω ότι εσείς θα μου πείτε, γιατί συνήθως είστε επηρεασμένοι από την κοινωνία, ότι αυτά είναι τα Χριστούγεννα, είναι κάτι το εμπορικό, το έχουν πλάσει κάποιοι που πουλούσαν κάποια υγρά που είναι λίγο πιο μαύρα κι έχουν και αφρό μέσα κ.λπ. και μας το πούλησαν με αυτόν τον τρόπο. Στην πραγματικότητα δεν μάς πούλησαν τίποτα, χρησιμοποίησαν αυτό που αγοράζουμε. Είναι 2.000 χρόνια που ζούμε με αυτό, δεν το κάνουμε τώρα. Εγώ δεν έχω κανένα πρόβλημα και το ξέρουν μερικές, ούτε για Black Friday, ούτε για δεν ξέρω τι. Είναι ένας τρόπος να κάνουν τα δικά τους οι άνθρωποι. Αυτό που έχει σημασία είναι η ουσία. Και η ουσία είναι μία. Η ουσία είναι ότι μιλάμε για το Φως του Κόσμου. Γράφουμε γι’ αυτό το πράγμα, εδώ οι περισσότεροι από εσάς είστε Έλληνες, δεν έχετε απαραίτητα γεννηθεί όλοι στην Ελλάδα, αλλά τα βλέπετε με έναν τρόπο.
Έχει ενδιαφέρον να σκεφτείτε πώς τα βλέπει η Ανθρωπότητα. Άρα, σας υπενθυμίζω για όσους δεν το ξέρουν, ότι ο Χριστιανισμός είναι η πιο αναπτυσσόμενη θρησκεία στον κόσμο. Άμα κοιτάξετε ποιος είναι ο πληθυσμός του κόσμου που πιστεύει στον Χριστό, νομίζω ότι θα ξαφνιαστείτε, γιατί μάλλον δεν ξέρετε ότι πρόκειται και για πρωτιά. Μετά θα νομίζετε ότι υπάρχουν άλλα που έχουν την ίδια σημασία. Είναι πολύ δευτερεύοντα σε σχέση μ’ αυτό που πιστεύετε και λέω ότι αυτό είναι θαύμα από μόνο του. Δεν ξέρω αν το πιάσατε. Εξηγούμαι. Σε κάποια φάση μπορούμε να πούμε ότι είναι τα μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Λέμε λοιπόν ότι η Ανθρωπότητα αποφασίζει ότι αυτά τα μνημεία είναι πολύ σημαντικό να παραμείνουν. Άρα είναι πολλά της αρχαιότητας, είναι πολλά που είναι θρησκευτικά, εκκλησιαστικά, του Μεσαίωνα, κ.λπ. Θα έχει ενδιαφέρον να δείτε πάνω κάτω στα 1.100 πόσα σχετίζονται με ένα πλαίσιο, το οποίο είναι πολύ γνωστό σε εσάς και πόσα δεν σχετίζονται με αυτό το πλαίσιο. Μπορεί να ξαφνιαστείτε και γι’ αυτό. Το άλλο που θέλω να πω είναι το εξής. Όταν έχουμε έναν άνθρωπο, λέω άνθρωπο, Θεάνθρωπο, αλλά λέω άνθρωπο για να πιάσω όλους και να καταλάβουν το εξής. Όταν έχετε λοιπόν έναν άνθρωπο, χάρη στον οποίο έχουν δημιουργηθεί εκκλησίες, μνημεία που έχουν πάνω από χιλιετία το καθένα, αυτό είναι μια παραγωγή έργου για την Ανθρωπότητα, ανεξαρτήτως αν πιστεύετε σε όλα τα χαρακτηριστικά του. Είναι τεράστιο θέμα αυτό από μόνο του. Άμα πιστεύετε μόνο σ’ αυτό, για εμένα σε μια καλή πορεία, γιατί σιγά σιγά θα πιστέψετε σε άλλα. Αυτοί που λένε ότι πιστεύουν, πολύ συχνά λένε ότι πιστεύουν και δεν είναι πιστοί, γιατί δεν διαβάζουν πραγματικά τι λέει. Δεν διαβάζουν πραγματικά τι διδάσκει.
Άρα έχετε το Corpus και το Opus. Υπάρχει το Ον και το Έργο. Έχει ενδιαφέρον γιατί και σ’ άλλες θρησκείες υπάρχει αυτή η ιδέα, το βλέπετε και στον Βουδισμό και μάλιστα υπάρχει και η ιδέα ότι η διδασκαλία των κειμένων έχει την ίδια αξία με το Ον. Είμαστε, θέλουμε δεν θέλουμε, λαοί του Βιβλίου. Άρα για εμάς είναι πολύ σημαντικό. Ακόμα και η λέξη βιβλίο έρχεται από τη Βίβλο. Στην παργματικότητα είναι λίγο πιο παράξενο, είναι τα βιβλία που έκαναν τη Βίβλο και μετά η Βίβλος έμεινε και μάς έμειναν τα βιβλία και τα λέμε βιβλία. Στα ελληνικά, ανήκουμε σε μία γλώσσα που λέει τα βιβλία με αυτό το όνομα. Παρεμπιπτόντως λέμε βιβλία σε σχέση με τη Βίβλο και ξεχνάμε ότι είναι η Βίβλος και τη λέμε Αγία Γραφή για διάφορους λόγους. ‘Αρα θα έχει ενδιαφέρον να μπερδεύετε τα τετράδια με τα βιβλία π.χ. ή τα βιβλία τα μικρά να τα λέτε αγιογραφικά, φαντάζομαι, εφόσον υποτίθεται το χοντρό είναι η Αγία Γραφή. Άμα τα δείτε λοιπόν με αυτόν τον τρόπο θα καταλάβετε ότι ένα περιβάλλον μέσα στο οποίο ζείτε, που είναι απόλυτα φυσιολογικό για εσάς, είναι θαύμα. Εξηγούμαι και πάλι, με μία αναλογία, να μην πω παραβολή. Αυτοί που ζουν μέσα στην όαση και κοιτάζουν έξω, βλέπουν μόνον έρημο και θεωρούν ότι η όασις είναι το φυσιολογικό. Αυτοί που είναι στην έρημο και βλέπουν την όαση, καταλαβαίνουν τι είναι το θαύμα. Να ξέρετε ότι είναι οι δεύτεροι που έχουν δίκιο, παρόλο που οι άλλοι το ζουν. Άρα μερικές φορές μπορείς να ζεις το θαύμα, χωρίς να το καταλαβαίνεις. Θα μου πείτε, πειράζει; Η αλήθεια είναι πως όχι. Απλώς δεν συμμετέχετε στο θαύμα. Κι αυτό μπορεί να πειράζει, όταν θα το καταλάβετε. Όταν το καταλαβαίνετε και συμμετέχετε ενεργά στο θαύμα, τότε αυτό σας αγγζει βαθύτερα. Επειδή έχω αρκετούς μουσικούς εδώ, είναι το ίδιο. Μπορεί να ακούτε μουσική. Είναι ήδη καλό. Μπορεί να πηγαίνετε σε συναυλίες, εννοώ να την ακούτε ζωντανά, να δείτε οργανοπαίχτες. Κι αυτό είναι καλό. Είνα ένα άλλο στάδιο να είσαι μέσα στους οργανοπαίχτες. Είναι ένα άλλο στάδιο να παίζεις εσύ για εσένα και να παίζεις για τους άλλους. Όλα αυτά είναι στάδια μέσα στον κόσμο της μουσικής. Είναι ξεκάθαρο αυτό σαν αναλογία. Φανταστείτε λοιπόν ότι υπάρχει το ίδιο στο θέμα της νόησης. Ποια είναι η ορχήστρα τώρα. Η Ανθρωπότητα. Σε αυτήν την ορχήστρα της Ανθρωπότητας συμμετέχουμε ενεργά ή απλώς είμαστε παθητικά εκεί. Ακόμα κι ένας κομπάρσος στο θέατρο, παίζει έναν ρόλο που είναι κάτι πιο σημαντικό από απλώς τον άνθρωπο που είναι στο κοινό. Θέλω να σας πω το εξής. Αυτό που μας εξηγεί το πλαίσιο των Χριστουγέννων, είναι ότι σου δίνει τρεις επιλογές. Σου λέει: Θέλεις να παίξεις; Θέλεις να είσαι μέσα στο παιχνίδι; Ή θέλεις να είσαι έξω; Και να ξέρετε ότι οι περισσότεροι διαλέγουμε να είμαστε έξω για να μην εκτεθούμε, αλλά κοιτάζουμε το παιχνίδι σαν θέαμα, δεν παίζουμε εμείς. Υπάρχουν οι άνθρωποι που λένε, θα ήθελα τουλάχιστον να είμαι κομπάρσος. Θυμάμαι ότι μια φορά είχα πει σε κάποιον, γιατί ήταν σε κάποια φάση να παίξουμε και σκάκι με τον Κασπάρωφ, ότι και βέβαια θα το ήθελα. Μου λένε, μα Δάσκαλε δεν θα χάσεις με τον Κασπάρωφ; Λέω, και βέβαια θα χάσω. Αυτό έλειπε. Θα πρέπει να είναι άρρωστος ο άνθρωπος, δηλαδή να πάθει κάποια συγκοπή, να μην είναι παρών, κάτι ας πούμε, δεν υπάρχει λόγος. Αλλά μου λένε, τότε μετά τι είναι το όφελος να χάσεις, άμα είναι να παίξεις με τον Κασπάρωφ; Είναι απλώς ότι έπαιξες μ’ αυτόν. Δηλαδή είναι σαν να γράφει ο Einstein σ’ έναν πίνακα και σου λένε αν θέλεις να είσαι μέσα την ώρα που γράφει και λες, όχι μωρέ, τι να καταλάβω; Βρε κάτσε μέσα και τι σε νοιάζει μετά τι καταλαβαίνεις; Κάτι θα βρεις. Αυτός κάτι θα βρει να σου πει, να σου το εξηγήσει. Είναι αυτό που λέω οσμωτική γνώση. Θα σου έρθει από το δέρμα και κάτι θα πιάσεις, δεν μπορεί. Είναι το ίδιο. Όταν κάποιος ακούει μία μουσική, π.χ. είστε μέσα στο κοινό και ακούτε, επειδή είναι παλμικό, σας αγγίζει. Ακόμα και το σώμα σας το νιώθει. Μερικές φορές έχουμε τους γονείς που λένε, τι να πάω να φέρω το παιδί, τι θα καταλάβει, είναι μικρό κ.λπ.. Βέβαια μερικά παιδιά όντως θα έπρεπε να μην τα φέρνουν, γιατί δυστυχώς συμμετέχουν ενεργά στην ορχήστρα, χωρίς να είναι γραμμένο μέσα στην παρτιτούρα, ελπίζω να καταλάβατε όλοι. Ο μόνος διευθυντής ορχήστρας που το αντέχει αυτό είναι ο παπάς στην εκκλησία που λέει, αφήστε τα παιδιά να κάνουν ό,τι θέλουν. Ξαναέρχομαι λοιπόν στο θέμα της μουσικής, είναι ότι σας αγγίζει. Όταν σας αγγίζει, να ξέρετε ότι εσείς, θέλετε δεν θέλετε, αυτό είναι ωραίο, το σώμα σας συντονίζεται. Αυτό φτάνει. Μετά, μέχρι να συντονιστεί ο εγκέφαλός σας, μπορεί να χρειαστούν χρόνια, δεν μας πειράζει. Αλλά το θέμα ποιο είναι; Άμα ήσασταν εκεί, όπως έλεγε ο Κόκοτας, ήμουν κι εγώ εκεί, άμα είσαι εκεί, μπορείς να πεις μετά από χρόνια ότι τώρα κατάλαβες τι έγινε. Τώρα μόνο. Τότε δεν είχα καταλάβει. Τώρα κατάλαβα. Άμα δεν είσαι εκεί, τι να πεις; Αν ήμουν εκεί; Όταν σας λένε κάτι λοιπόν τέτοιου τύπου, όπως μας το λέει τα Χριστούγεννα, «θέλεις να είσαι εκεί;», γιατί ξέρετε, έχουμε ένα πράγμα που μπερδευόμαστε. Είναι πολλοί από εμάς, το Πάσχα, επειδή φοβόμαστε λίγο, έχει και παράξενες ημέρες κ.τ.λπ., άρα πας και ανάβεις το κεράκι σου στην Ανάσταση, λες μακάρι ν’ ανάψουν και το δικό μου και έχεις ξεχάσει ένα θέμα. Άμα δεν είχε γεννηθεί τα Χριστούγεννα, πώς θα άναβες το κεράκι το Πάσχα; Αυτό σημαίνει ότι δεν τα βλέπουμε, δεν τα συνδυάζουμε ότι είναι μία γέφυρα από δύο όχθες. Όταν λέμε τα δάκρυα του Χριστού, εμείς σκεφτόμαστε αμέσως αντανακλαστικά, τα δάκρυα που σίγουρα θα είναι την ώρα της Σταύρωσης. Γιατί δεν σκεφτόμστε τον Χριστό την ώρα της Γέννησης; Εσείς δεν έχετε δει ποτέ παιδιά να γεννιούνται και να κλαίνε; Γιατί να μην υπάρχουν εδώ τα δάκρυα; Όταν το βλέπουμε με αυτόν τον τρόπο, βλέπουμε ότι υπάχει αυτή η γέφυρα. Αυτό που μας αγγίζει είναι να υπάρχει αυτή η γέφυρα και να επανέρχεται. Δίνω ένα παράδειγμα που μπορεί να σας ξαφνιάσει. Όταν λέμε η τετράμορφος, είναι κάτι κωδικοποιημένο. Όμως να ξέρετε ότι στα ελληνικά, αυτό μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε και για απλά πράγματα, μπορούμε να πούμε ότι η θάλασσα είναι τετράμορφη, υπονοώντας τις τέσσερις εποχές. Θα μου πείτε, είναι η ίδια λέξη; Είναι η ίδια λέξη, αλλά δεν είναι ο ίδιος κώδικας. Άρα λέω απλώς ότι όταν το καταλαβαίνετε ότι το 3 έχει σχέση με το ιερό και το 4 έχει σχέση με το θεϊκό, είναι ενδιαφέρον να δείτε ότι γίνεται αυτό. Τώρα, επειδή είμαστε 25 του μηνός και τυχαίνει το Masterclass να πέφτει και Κυριακή και 25 του μηνός, τα έχουμε κάνει όλα τώρα εδώ. Ελπίζω να καταλαβαίνετε. Έχουμε κάνει ένα Masterclass, είναι την ημέρα του Κυρίου, την ημέρα που γεννιέται ο Κύριος, δηλαδή ποια άλλη μέρα; Μετά, αν θυμάστε καλά, ο Άγιος Αυγουστίνος λέει, άμα πιστεύεις πραγματικά, κάθε ημέρα είναι Κυριακή. Εδώ το πετύχαμε ακόμα και εμείς, ακόμα κι αν πιστεύουμε χλιαρά. Θέλω απλώς να σας πω ότι είναι πολύ εύκολο να είστε της θρησκείας, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πιστεύετε. Είναι πολύ δύσκολο να πιστεύεις, αλλά είναι το μόνο που αξίζει.