Όταν βρισκόμαστε σ’ ένα πλαίσιο δημοκρατικό είναι καλό να σκεφτούμε τι σημαίνει η δημοκρατική ωριμότητα ή μάλλον η ωριμότητα της δημοκρατίας. Υπάρχει ένα παράδοξο στην Ελλάδα, είναι πάρα πολύ απλό, έχουμε εφεύρει την έννοια της δημοκρατίας, αλλά την είδαμε να εφαρμόζεται πολύ σπάνια και να λειτουργεί ουσιαστικά μόνο τις τελευταίες δεκαετίες με την έννοια που τη γνωρίζουμε. Μετά είμαστε σε μία χώρα που υπάρχει εδώ και χιλιετίες, αλλά τελικά τα σύνορά μας είναι καθορισμένα από το 1947 και μετά, άρα έχουμε, αν θέλετε, αυτό το παράδοξο, δηλαδή υπάρχουμε μ’ έναν δημοκρατικό τρόπο εδώ και αιώνες, αλλά θεσμικά είμαστε πολύ πρόσφατοι. Αυτό όταν το συγκρίνουμε σε επίπεδο κομμάτων με άλλες χώρες, όπως μπορεί να είναι ακόμα και η Αγγλία, η Αμερική, βλέπουμε ότι τα κόμματα εκεί είναι ήδη αιωνόβια. Άρα άμα το συνειδητοποιήσουμε αυτό, θα καταλάβουμε ότι τελικά, όταν μιλάμε για δημοκρατία και εκλογές, όταν μιλάμε για δημοψηφίσματα, όταν μιλάμε για κάτι το οποίο είναι εθνικό και πρέπει να υπάρχει μια ειδική ψηφοφορία σε θεσμικό επίπεδο είμαστε πολύ νέοι. Άρα μου θυμίζει τη φράση που έλεγαν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι για μας, ότι δεν έχουμε άσπρα μαλλιά, ότι είμαστε πολύ νέοι σαν πολιτισμός το έλεγαν βέβαια εκείνη την εποχή και έχει σχέση και με το μινωικό στοιχείο. Το πρόβλημά μας ποιο είναι; είναι ότι έχουμε την εντύπωση ότι λειτουργούμε σε αυτό το πλαίσιο κάνοντας μία προβολή η οποία δεν υπάρχει επί της ουσίας στο παρελθόν, ότι είμαστε πάντοτε με αυτήν την λειτουργία και αυτήν την οργάνωση και αυτό δεν ισχύει. Είναι πολύ νέα τα δεδομένα και αυτό οφείλεται βέβαια και στην περίοδο της τουρκοκρατίας που δεν μας επέτρεψε να συνεχίσουμε αυτό που είχε καταφέρει να κάνει το Βυζάντιο. Άρα όληαυτή η περίοδος μας πήγε πίσω, σίγουρα έχουμε μεταμοντέρνους που θα μας πουν ότι ήταν μία φιλελεύθερη περίοδος και ήμαστε εντελώς ελεύθεροι να κάνουμε ότι θέλουμε, αλλά ξέρουμε και ιστορία και είναι πολύ δύσκολο να μας πείσουν ακόμα και μέσα από το πλαίσιο της προπαγάνδας. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι είναι δύσκολο για τους Έλληνες να εμπιστεύονται τους θεσμούς, γιατί όλα αυτά είναι πρόσφατα, ουσιαστικά οι Έλληνες είναι πιο παλιοί από τους θεσμούς και λειτουργούμε σ’ ένα πλαίσιο που θυμίζει, αν θέλετε, είναι μια αναλογία μόνο, τους αυτόχθονους λαούς οι οποίοι υπάρχουν πριν από μία κυβέρνηση που δεν τους αφορά. Άρα το θέμα ποιο είναι; είναι ότι άμα το έχουμε αυτό στο μυαλό μας και κοιτάξουμε πώς είναι στα πράγματα, όταν μιλάμε για το ΝΑΤΟ που είναι το 1949, όταν μιλάμε για την Ευρωπαϊκή Ένωση το 1957, έχουμε την εντύπωση ότι μιλάμε για πράγματα που είναι σχετικά πρόσφατα. Άμα σκεφτούμε ότι η Ελλάδα έχει τα σύνορά της από το 1947 με τη Συνθήκη Παρισίων, καταλαβαίνουμε ότι τότε είμαστε κι εμείς σ’ αυτό το πολύ πρόσφατο πλαίσιο. Επίσης, άμα κοιτάξουμε το επίπεδο της Επανάστασης και δούμε πώς λειτούργησαν και τότε τα κόμματα, ποια ονόματα είχαν, πώς επηρεαζόμαστε από ξένες δυνάμεις, πότε άρχισε η Ελλάδα να σκέφτεται πραγματικά από μόνη της μετά από την περίοδο της τουρκοκρατίας, θα αντιληφθούμε ότι όλα αυτά είναι πολύ πρόσφατα. Γιατί το λέμε αυτό; γιατί όταν βλέπουμε τώρα ότι συζητάμε για τις εκλογές, για τις εκλογές των κομμάτων, πώς τα πράγματα λειτουργούν και όταν το συγκρίνουμε με άλλες χώρες που βρίσκονται π.χ. γύρω από την περιοχή μας και λένε συχνά ότι έχουν μια παράξενη δημοκρατία, δεν ψηφίζουν μ’ ένα κλασικό τρόπο πρέπει να καταλάβουμε ότι για χώρες που έχουν κόμματα τα οποία είναι αιωνόβια μας βλέπουν με ένα ανάλογο τρόπο και γι’ αυτό πρέπει να είμαστε λίγο προσεκτικοί. Με ποια έννοια; Η Ελλάδα έχει αξιοπρέπεια, έχει αξιοπιστία, αλλά όταν κοιτάζουμε την ιστορία των κομμάτων μας, βλέπουμε ότι είναι αποσπασματική, ότι αλλάζει συνεχώς, ότι δεν υπάρχει συνέχεια, ότι δεν υπάρχει συνοχή και είναι πολύ σπάνια τα κόμματα που μπορούν να πουν ότι έχουν γράψει ιστορία με την έννοια που θέλουμε σε επίπεδο Ανθρωπότητας και γι’ αυτόν τον λόγο ας το συνειδητοποιήσουμε κι ας σκεφτόμαστε με αυτόν τον τρόπο γιατί, κάνοντας προβολές με το παρελθόν και συγκρίνοντας καταστάσεις που δεν είναι συγκρίσιμες, τελικά αποφεύγουμε και δεν βλέπουμε την πραγματικότητα, ενώ η ουσία είναι να δούμε την πραγματικότητα, να δούμε πώς να προσπεράσουμε τις δυσκολίες και να πάμε πιο μπροστά για το μέλλον.