Άμα θέλετε μπορούμε να το κάνουμε και διαδραστικό, αν έχετε λοιπόν ερωτήσεις πάνω σ’ αυτά που θα πω, και εφόσον είμαστε και Έλληνες, αν έχετε και τοποθετήσεις πάνω σε αυτά που θα πω χωρίς ερωτήσεις και αυτό γίνεται. Αυτό που θέλω να θέσω σαν πλαίσιο είναι ότι η Έξυπνη Παιδεία είναι φτιαγμένη για να συμπληρώσει μερικά κενά της κλασικής παιδείας. Η κλασική παιδεία είναι φτιαγμένη για να κοιτάζει όλα τα παιδιά  σ’ ένα γενικό πλαίσιο, η έξυπνη παιδεία θα βασιστεί σε ειδικές μεθόδους έτσι ώστε να αναπτύξουμε μερικά πράγματα με έναν τρόπο διαφορετικό. Το παράδειγμα που δίνω για να είναι κατανοητό και στα παιδιά και στους γονείς, ας πούμε όταν λύνουμε ένα παζλ που έχει 10 κομμάτια, 100 κομμάτια, 1000 κομμάτια, αυτό που λέμε είναι ότι όσο πιο πολλά κομμάτια έχει, τόσο καλύτερα θα τα πάμε. Εμείς τώρα στην έξυπνη παιδιά μειώνουμε την επεξεργασία των δεδομένων σε τέτοιο βαθμό που υπάρχει πια μόνο η δυσκολία. Φανταστείτε τώρα για τους γονείς, έρχεται στο σπίτι σας ένα παιδί, το δικό σας και σας λέει,  έλυσα ένα παζλ το οποίο είχε 5 κομμάτια. Το πρώτο πράγμα που θα πείτε: μόνο 5; Και εμείς τα φτιάχνουμε αυτά με έναν τέτοιο τρόπο, ας πούμε εδώ θα χρησιμοποιήσουμε κρυφά το θεώρημα του Πυθαγόρα και θα δείτε ότι ακόμα και με 5 κομμάτια είναι δύσκολο να το τελειώσουμε. Το άλλο που έχει σημασία είναι ότι όταν θα το τελειώσουμε με 5 κομμάτια, θα βγάλουμε 1 κομμάτι και θα κάνουμε την ίδια ερώτηση με 4 και ενώ είναι με 4, ενώ φαίνεται ακόμα ουσιαστικά  πιο εύκολο, είναι πιο δύσκολο. Άρα γιατί; Γιατί όταν έχουμε μια γενική προσέγγιση, όσο αφορά την παιδεία, χρησιμοποιούμε ένα μεγάλο χρονικό διάστημα την επεξεργασία των δεδομένων και ο βαθμός δυσκολίας είναι μετά από ένα φαινόμενο κορεσμού. Πολλά  παιδιά, στην πραγματικότητα με αυτές, υποτίθεται, τις διευκολύνσεις, κουράζονται και δεν ασχολούνται με το θέμα που είναι στο τέλος. Φανταστείτε ότι έχετε ένα πρόβλημα και έχετε 9 υπο- προβλήματα και το πρόβλημα που θέλετε να λύσετε είναι το 10°. Πολλά παιδιά κουράζονται στο 5-7. Άρα δεν φτάνουν ποτέ εκεί που θέλουν. Άρα εμείς τώρα τι κάνουμε; Κόβουμε το 5, βγάζουμε την εισαγωγή, κάνουμε απλώς μια πρόσβαση στο πρόβλημα και φτάνουμε γρήγορα στο 9 και στο 9-10 βλέπουμε τα παιδιά που ενδιαφέρονται ή όχι. Σας δίνω ένα παράδειγμα για να δείτε πού το πάω. Άμα σας πω με τους αριθμούς 1, 3, 4 και 6 και έχετε δικαίωμα να χρησιμοποιήσετε τις κλασικές πράξεις, συν, πλην επί, δια, (+ – ×  : )να βρείτε τον αριθμό 24. Λογικά θα πείτε ο αριθμός 24 είναι γνωστός, εύκολο, οι αριθμοί 1,3,4 και 6 είναι εύκολοι. Πώς θα το φτιάξω; Εδώ βλέπετε ότι μπαίνετε κατευθείαν στη δυσκολία, δεν υπάρχει καμία προετοιμασία, υποτίθεται βέβαια ότι ξέρουμε όλες τις πράξεις και πρέπει να χρησιμοποιήσετε όλους τους αριθμούς. Δεν αρκεί να πείτε ας πάρω 4X6, τι θα μου κάνει αυτό; Και φαντάζομαι ότι κάποιος το σκέφτηκε, γιατί βλέπω τη μαμά να χαμογελάει. Αλλά πρέπει να πάρουμε όλα τα ψηφία. Θα σας το αφήσω αυτό, όταν θα τελειώσω τη διάλεξη θα πω, σε αυτούς που το βρήκαν, ότι είναι σωστό. Άμα το δείτε με αυτόν τον τρόπο, π.χ. σας δίνω ένα παράδειγμα ακόμα απλό: έχετε ένα τετράγωνο και θέλω να το κόψετε σε 5 κομμάτια που να είναι ίδια. Άρα κοιτάξτε τώρα τι κάνει ο εγκέφαλος. Άμα σας έλεγα σε 4, θα κάνατε όλοι αυτό (κίνηση με το χέρι κάθετα και οριζόντια). Με 5, λέτε πού να το κόψω, ενώ έχω πει μόνο 5, δεν έχω πει χιλιάδες, γιατί βλέπετε αμέσως ότι το 5 δεν κολλάει καλά με το 4 του τετραγώνου. Εδώ στην πραγματικότητα σας επηρεάζει το τετράγωνο, γιατί άμα κόψετε 5 λωρίδες έτσι, τώρα θα σκεφτείτε ότι δεν σκεφτήκατε τη λωρίδα, γιατί σας είχε επηρεάσει το τετράγωνο. Αυτό γίνεται συχνά, μπορεί η εκφώνηση του προβλήματος να σας επηρεάζει. Για να σας επηρεάσει εντελώς έχουμε μία άλλη τεχνική. Παίρνουμε ένα τρίγωνο και λέμε να το κόψουμε στα 4, 4 ίδια κομμάτια, ένα τρίγωνο. Το κάνω επίτηδες, δεν βάζω πίνακα, γιατί κανονικά το βλέπετε όλοι. Βλέπετε το τρίγωνο σας, θα πάρουμε ένα τρίγωνο που είναι ισόπλευρο για να μην έχετε καμία ψευδαίσθηση ότι είναι πιο περίπλοκο και καταλαβαίνετε ότι πάνω-κάτω θα χρησιμοποιήσετε 4 ισόπλευρα τρίγωνα για να κόψετε το ισόπλευρο τρίγωνο. Το βλέπετε; Το βλέπετε όλοι; Άρα για αυτούς που δεν το βλέπουν, για αυτές που δεν το βλέπουν, έχετε ένα τρίγωνο που είναι έτσι (σχηματισμός τριγώνων με το χέρι) και απλώς συνδέετε το μέσον, αυτό θα σας δώσει ένα τρίγωνο ανάποδο και τα άλλα τρία που είναι τα ίδια, θα σας δώσουν το 4. Άμα τώρα σας πάρω ένα παράδειγμα, θα βάλετε ένα Γ. Άρα αρχίζει εδώ μία ακμή, πηγαίνει και πηγαίνει εδώ και τώρα θέλουμε να κόψουμε αυτό το Γ σε 4 μέρη. Τώρα επειδή έχετε μια εσωτερική γωνία, το πρώτο πράγμα που θα σκεφτείτε είναι να πάτε διαγώνια, θα πάρετε λοιπόν τη δομή σας, θα την κόψετε διαγώνια, θα την κόψετε διαγώνια και μετά, όταν θα το μετρήσετε, θα καταλάβετε ότι δεν έχετε 4 ίδια. Αν είχατε τέσσερα ίδια, δεν θα ήταν ένα Γ. Πώς μπορούμε να το λύσουμε το πρόβλημα αυτό; Άμα έχετε ένα Γ, θέλει να πει ότι έχετε 3 μονάδες: ένα τετράγωνο εδώ, ένα τετράγωνο εδώ κι ένα τετράγωνο εδώ (διάταξη τετραγώνων σε σχήμα Γ). Τα βλέπετε όλα; Είμαστε μέσα σε ένα πλαίσιο που κανονικά πρέπει να βλέπετε, ενώ δεν δείχνω. Συνήθως όταν δείχνουμε κοιτάζουμε αλλά δεν βλέπουμε, τώρα επειδή δεν δείχνω, πρέπει να βλέπετε. Άρα είναι σαν να σας μαθαίνω οδήγηση αυτοκινήτου χωρίς αυτοκίνητο. Είναι ο κώδικας. Όταν έχετε λοιπόν ένα τετράγωνο κάτω, ένα από πάνω και ένα αριστερά  για σας, η ιδέα ποια είναι; Έχετε 3 μονάδες, θα κόψουμε τις 3 μονάδες στα 4, άρα μας κάνει 12 τεμάχια και τώρα θα φτιάξουμε μία δομή, η οποία θα αποτελείται ουσιαστικά από 3 τεμάχια και τώρα βλέπουμε ότι το 3 διαιρεί το 12. Άρα ένας τρόπος να λύσουμε το πρόβλημα που φαίνεται απλό, είναι να πολλαπλασιάσουμε τις μονάδες και για να είναι λίγο πιο κατανοητό, ειδικά σε Έλληνες, φανταστείτε ότι κάνετε ψηφιδωτό. Άρα έχετε τώρα 3 χοντρές ψηφίδες, την καθεμία τη σπάζετε για να κάνετε 4 ψηφίδες και χρησιμοποιείτε τις ψηφίδες από την άλλη ψηφίδα, για να κάνετε μία νέα δομή. Θα σας φτιάξει λοιπόν ακριβώς το ίδιο πράγμα. Όταν θα το δείτε αυτό, θα δείτε ότι το ισόπλευρο τρίγωνο σας επηρεάζει ως ισόπλευρο, το Γ σας επηρεάζει για Γ και άμα τώρα σας ξαναρωτήσω για το τετράγωνο, δεν θα σκεφτείτε αμέσως τις λωρίδες, γιατί σπάζει εδώ. Αυτό που θα προσπαθήσουμε στην έξυπνη παιδεία, είναι να σκεφτούμε πώς δεν σκεφτόμαστε γραμμικά. Άμα σκεφτόμαστε γραμμικά όλα τα πράγματα είναι απλά. Ένα γραμμικό παράδειγμα αρχικά. Όλοι έχετε συνηθίσει να βλέπετε 1,2,3,4,5,6,7,8 και άμα σας πω συνεχίστε, καταλαβαίνετε όλοι. Τώρα άμα σας πω 0,1, συνεχίστε, αλλά δεν έχετε δικαίωμα να έχετε άλλο ψηφίο εκτός από 0 και 1. Εδώ αμέσως σκέφτεστε ποιος είναι ο επόμενος αριθμός, άμα έχω δικαίωμα μόνο 0 και 1. Βλέπετε εύκολα ότι είναι το 10, μόνο που δεν είναι το 10, είναι το ένα-μηδέν. Αυτοί που παίζουν ΠΡΟΠΟ ξέρουν τη διαφορά. Οι άλλοι δεν ξέρουν. Όταν θα κάνετε λοιπόν στην πραγματικότητα 0, 1, 10, 11 και σας ζητήσω τον επόμενο, φαντάζομαι θα μου πείτε όλοι 100. Ένας τρόπος να το κάνετε, είναι να πάρετε κανονικά τους αριθμούς και πετάτε τους αριθμούς που δεν είναι με 0 και 1. Ένας άλλος τρόπος είναι ουσιαστικά να σκεφτείτε δυαδικά. Άρα άμα σας πω 1+1 πόσο κάνει, και προσθέσω, πείτε μου μια λύση η οποία να είναι πιο παγκόσμια.  Άμα πω μόνο πόσο κάνει, θα πείτε 2. Άμα σας πω, μία λύση που είναι παγκόσμια, θα πείτε 10 βέβαια. Γιατί μόνο το 10 χρησιμοποιεί μόνο το 0 και το 1, το οποίο 0 μπαίνει εφόσον είναι στην εκφώνηση. Δεν ξέρω αν επιτρέπεται να χρησιμοποιήσω το 2. Άρα έκανα μια πρόσθετη υπόθεση θεωρώντας ότι το πρόβλημα είναι μάλλον κλασικό. Τα προβλήματα που είναι κλασικά, ουσιαστικά πρέπει να καταλάβετε ότι στην κλασική εκπαίδευση προσπαθούμε να τεμαχίσουμε τα προβλήματα σε ασκήσεις. Η μία άσκηση μας βοηθάει να κάνουμε την άλλη, άρα θα το ονομάσω αυτό τραίνο. Έχετε λοιπόν ένα τραίνο και λύνετε τα προβλήματα σε κάθε βαγόνι. Και μετά πάτε στο επόμενο βαγόνι. Όταν όμως είστε σ’ ένα τραίνο που έχει μόνο ένα βαγόνι, τι θα τεμαχίσετε; Στην πραγματικότητα μπαίνω σε ένα πλαίσιο όπου το πρόβλημα δεν μπορεί να αναλυθεί σε υποπροβλήματα. Ένα ωραίο παράδειγμα, έτσι εικαστικά και εικονικά, είναι να πάρετε μία σκακιέρα που είναι 8*8 και συνήθως κάνουμε το εξής πρόβλημα. Βάζουμε 8 βασίλισσες έτσι ώστε καμία να μη χτυπάει την άλλη. Σκεφτόμαστε λίγο γραμμικά τώρα. Παίρνετε τη σκακιέρα, παίρνετε μια βασίλισσα και την τοποθετείτε. Άμα είναι η πρώτη δεν έχει κανένα πρόβλημα, είναι πάντοτε σωστή. Τώρα αν βάλετε τη δεύτερη, πρέπει να σκεφτείτε ότι δεν πρέπει να τη χτυπάει η πρώτη ούτε η δεύτερη να χτυπάει την πρώτη γιατί είναι συμμετρικό. Άμα το δοκιμάσετε και δεν το έχετε δοκιμάσει ποτέ, θα βάλετε μία, δύο, τρείς, τέσσερις, μετά από πέντε αρχίζουν τα προβλήματα. Γιατί δεν έχετε σκεφτεί από πριν πού θα είναι εκεί που δεν θα επιτρέπεται. Θα μπορούσε κάποιος να πει, είναι πολύ απλό, θα βάλουμε τη σκακιέρα, θα την κόψουμε σε 8 λωρίδες και σε κάθε λωρίδα θα βάλουμε μια βασίλισσα και το λύσαμε. Το θέμα είναι ότι όταν κολλήσουμε τις λωρίδες, μπορεί αυτό που ήταν μια λύση σε μια λωρίδα, να είναι αντικρουόμενο στο δεύτερο. Άρα πρέπει να έχουμε μια ολιστική προσέγγιση. Δίνω ένα άλλο παράδειγμα. Έχετε ένα πλαίσιο και τέσσερις προτάσεις. Η πρώτη πρόταση λέει: Σ’ αυτό το πλαίσιο υπάρχει τόσες φορές ο αριθμός 1. Η δεύτερη φράση γράφει ακριβώς το ίδιο, απλώς βάζουμε 2. Άρα λοιπόν:
Σ’ αυτό το πλαίσιο υπάρχει τόσες φορές ο αριθμός 1.
Σ’ αυτό το πλαίσιο υπάρχει τόσες φορές ο αριθμός 2.
Σ’ αυτό το πλαίσιο υπάρχει τόσες φορές ο αριθμός 3.
Σ’ αυτό το πλαίσιο υπάρχει τόσες φορές ο αριθμός 4.
Θέλω απλώς να λύσετε αυτό, βάζοντας πόσες φορές, για να είναι σωστό.
Δίνω ένα παράδειγμα.
Άμα βάλετε μόνο μία γραμμή και βλέπετε 1, έχετε την τάση να πείτε, υπάρχει μία φορά ο αριθμός 1.
Μόλις θα βάλετε μία, θα είναι δύο. Σ’ αυτό το πλαίσιο υπάρχει μία φορά ο αριθμός 1.  Θα είναι 1 και 1.
Θα πείτε, τότε θα βάλω 2. Αυτό δεν γίνεται, είναι λάθος.
Χρειάζονται τουλάχιστον αυτές οι 4 γραμμές.
Γιατί έχει ενδιαφέρον; Άμα αυτές τις τέσσερις γραμμές τις κόψετε και τις κάνετε ανεξάρτητες, δεν λύνεται το πρόβλημα.
Ενώ άμα τις βάλετε μαζί, λύνεται.
Αλλά πρέπει να προβλέψετε.
Ας πούμε ότι λέτε τώρα  ότι υπάρχει 2 φορές ο αριθμός 1. Σημαίνει ότι κάπου πρέπει να ξαναβάλετε ένα 1. Άμα ξαναβάλετε  ένα 1, σημαίνει ότι ένα άλλο ψηφίο είναι μόνο 1 φορά και όχι 2. Συμφέρει να το βάλετε κάτω στο 4.
Άρα η τελευταία γραμμή γράφει μία φορά το 4.
Επειδή έχει ένα 1, πάει με το πρώτο 1 και μπορείτε να βάλετε εκεί δύο 1. Επειδή έχετε βάλει ένα 2, στο 2 δεν πρέπει να βάλετε δύο 2, γιατί έχει κι ένα άλλο 2, άρα θα βάλετε ένα 3.
Άμα βάλετε ένα 3, θα συμπληρώσετε το άλλο 2  στο 3.
Τώρα έχετε τη λύση.
Σ’ αυτό το πλαίσιο υπάρχει 2 φορές ο αριθμός 1.
Σ’ αυτό το πλαίσιο υπάρχει 3 ο αριθμός 2.
Σ’ αυτό το πλαίσιο υπάρχει 2 φορές ο αριθμός 3.
Σ’ αυτό το πλαίσιο υπάρχει 1 φορά ο αριθμός 4.
Υπάρχει και δεύτερη λύση, αλλά δεν τη δίνουμε, είναι για το σπίτι.
Όταν σκεφτόμαστε με αυτόν τον τρόπο τα πράγματα, μη γραμμικά, π.χ. εδώ έχετε ένα πιάνο. Το πιάνο αποτελείται από 3 πόδια. Θα μου πείτε τότε γιατί έβαλαν τρεις υποδομές για το πιάνο, έτσι ώστε να το σηκώσουν. Θα μου πείτε, είναι εύκολο, είναι για να το μετακινήσουνγιατί έχει ένα βάρος. Όταν το μετακινήσετε, μετά θα το βγάλετε από τις τρεις δομές ή θα το αφήσετε με τις τρεις δομές; Γιατί άμα είναι να το βγάλετε, παλούκι. Όμως γι’ αυτόν που παίζει πιάνο, τα βιδάκια που έχει εκεί πέρα είναι στο σωστό ύψος, άμα αφήσετε τα άλλα; Γιατί κανονικά  μεταφέρετε το πιάνο για να παίξει κάποιος πιάνο. Κάθεται λοιπόν ο πιανίστας και λέει, μου το βάλατε πολύ ψηλά. Τι θα του πείτε, βάλε μια καρέκλα πιο ψηλά; Πώς θα πατάει το πόδι του κάτω για να κάνει αυτό; Θα το κάνει όλο μετέωρο; Μετά λοιπόν θα πείτε, πρέπει να το βγάλουμε. Άμα είναι να το βγάλετε, γιατί βάλατε τα τρία; Αλλά στην πραγματικότητα τα τρία δεν είναι φτιαγμένα για πιανίστα. Είναι φτιαγμένα για τη μεταφορά του πιάνου και μετά πρέπει να τα ξαναβγάλετε. Όμως αυτό που θα γίνει στην καθημερινότητα είναι ότι θα τα αφήσετε γιατί είναι πιο εύκολο, άρα θα δυσκολέψουμε τον πιανίστα. Υποτίθεται ότι του βάλαμε αυτά για να τον διευκολύνουμε. Πάνω κάτω έτσι λειτουργούμε με τον εγκέφαλό μας.
Άμα σκεφτείτε ότι οι μικροί και οι μεγάλοι έχουν έναν εγκέφαλο και το σώμα τους διαχειρίζεται κάτι, εμείς αυτό που βλέπουμε είναι το σώμα. Τον εγκέφαλο δεν τον βλέπουμε. Όμως στην πραγματικότητα είναι ο εγκέφαλος που διαχειρίζεται το σώμα. Κανονικά θα ήταν πολύ ωραίο άμα ο γονιός έβλεπε τον εγκέφαλο. Για να σας δείξω πόσο δύσκολο είναι να δείτε τον εγκέφαλο. Άμα σας πω, τι πάει πιο γρήγορα, ένας άνθρωπος ή ένα αυτοκίνητο; Επειδή σας έχω προετοιμάσει, δεν θα απαντήσετε αμέσως, γιατί λέτε, θα είναι παγίδα σίγουρα. Γιατί βέβαια, όπως καταλαβαίνετε, ένα αυτοκίνητο που δεν έχει κανέναν άνθρωπο μέσα, δεν προχωράει. Αλλά βέβαια  στο μυαλό σας είναι του τύπου, μα δεν θα μπει ο οδηγός; Μα τότε δεν είναι ένα αυτοκίνητο, είναι ένα αυτοκίνητο και ένας άνθρωπος. Άρα άμα πείτε ένα αυτοκίνητο και ένας άνθρωπος πάει πιο γρήγορα από έναν άνθρωπο, θα συμφωνήσουμε όλοι.  Αλλά  άμα πείτε αυτοκίνητο και άνθρωπο, θα κάνετε ένα λάθος τεχνικό, θα υποθέσετε ότι θα μπει και άνθρωπος. Μπορεί να κάνετε και ένα άλλο λάθος τεχνικό, να πείτε, θα είναι σε ανηφόρα ή κατηφόρα; Άρα άμα το σκεφτείτε καλά και ορθολογικά, σπάνια ασχολούμαστε πραγματικά με τον εγκέφαλό μας. Στην πραγματικότητα διαχειριζόμαστε τι κάνουν τα δάχτυλά μας, τα χέρια μας και μετά λέμε θα τα βγάλει πέρα ο εγκέφαλος.
Θα σας κάνω ένα τεστ, εσείς το κάνετε στο μπούτι σας όσοι θέλουν να το κάνουν και οι άλλοι δεν το κάνουν. Άμα βάλω λοιπόν το δάχτυλό μου εδώ, μπορώ να το σηκώνω. Και δεν σας εντυπωσιάζει αυτό. Τώρα άμα βάλω αυτό το δάχτυλο εδώ και ρωτάω αν μπορώ να το σηκώσω. Αυτό άμα σηκωθεί, σημαίνει ότι είναι σπασμένο. Άμα βάλω το δάχτυλό μου (τον δείκτη) εδώ, μπορώ να το σηκώνω και δεν σας εντυπωσιάζει.  Τώρα άμα βάλω αυτό το δάχτυλο εδώ και ρωτάω αν μπορώ να το σηκώσω, αυτό άμα σηκωθεί, είναι ότι είναι σπασμένο. Δεν είναι φτιαγμένο για να σηκώνεται. Τα τρία κόκκαλα εδώ ακουμπάνε. Αυτό δεν μπορεί να σηκωθεί, γιατί στην πραγματικότητα αυτό το δάχτυλο δεν είναι ανεξάρτητο. Έχουμε την εντύπωση ότι έχουμε πέντε δάχτυλα ανεξάρτητα, αλλά δεν είναι. Μάλιστα το χρησιμοποιούμε για να λύσουμε άλλα προβλήματα. Π.χ.  μπορείτε με ένα χέρι να κρατήσετε ένα πιρούνι χωρίς να το κρατάτε; Και βέβαια, γιατί είναι άλλο να το κρατάς και άλλο να το έχεις στριμώξει. Άμα τα δάχτυλα είναι εντελώς ανεξάρτητα, δεν μπορείτε να το στριμώξετε. Άμα κάνετε αυτή την κίνηση και αφήσατε το χέρι σας θα δείτε ότι τα δάχτυλά μας κάνουν αυτό. Άμα τώρα βάλω ένα αντικείμενο εδώ (ανάμεσα στα δάχτυλα), το μπλοκάρω χωρίς να το κρατάω. Άμα τώρα σας πω «μπορώ να έχω ένα αντικείμενο που δεν πέφτει χωρίς να το κρατάω;» Η απάντηση είναι ναι, αν είναι σφηνωμένο. Φανταστείτε τώρα ότι είστε πάνω σε έναν κορμό, έχετε ένα κλαδί και πρέπει να κρατηθείτε για πολλή ώρα αλλιώς θα πεθάνετε κάτω. Ελπίζω να θυμηθείτε αυτή τη διάλεξη. Τι θα κάνατε; Το πρώτο πράγμα θα ήταν να αγκαλιάσετε το κλαδί. Σε κάποια φάση οι μύες σας θα αρχίσουν να τα φτύνουν, μετά θα πουν γεια σας και φύγατε. Η ιδέα είναι να βάλετε τα δάχτυλά σας έτσι ώστε να τα σφηνώσετε και να κρατιούνται όχι από τους μύες σας, αλλά από τα κόκκαλα. Βλέπω ότι τώρα σας ενδιαφέρει περισσότερο. Άμα το κρατάτε από τα κόκκαλα, αυτή είναι μια άσκηση που την κάνουμε, να θυμάστε ότι άμα έχετε πολλά καρφιά μπορείτε να τα κρατήσετε και να τα σηκώσετε μόνο με δύο καρφιά, γιατί βάζετε ένα πάνω εδώ και ένα κάτω και τα κρατάτε έτσι, τσιμπημένα. Τα καρφιά λοιπόν σφηνώνονται και τα ανεβάζετε. και Κάνουμε ακριβώς το ίδιο με τα χέρια. Αυτό το χρησιμοποιούμε ακόμα και για παιδιά που είναι τετραπληγικά για να κρατάνε ένα πιρούνι, ενώ εσείς θα μου πείτε «μα άμα είναι τετραπληγικό το παιδί πώς κρατάει το πιρούνι». Μα δεν το κρατάει, σφηνώνει και αυτό βοηθάει.
Οι τεχνικές οι οποίες έχουν σχέση με τη χωροαντιληπτική, είναι οι εξής: πρώτα από όλα πρέπει να ξέρετε αν το παιδί σας είναι δεξιόχειρας ή αριστερόχειρας. Μ’ αυτό πάνω κάτω τα βγάζετε όλοι πέρα. Τα προβλήματά σας αρχίζουν αν είναι με τα δύο. Μετά κοιτάζετε τα πόδια. Στα πόδια είναι λίγο πιο δύσκολο γιατί τα παιδιά, όταν είναι μικρά, κάνουν περίπου ότι να ‘ναι, άρα δεν μπορούμε να πούμε ξεκάθαρα τι κάνουν. Απλώς πρέπει να ξέρετε ότι ανθρωπολογικά, άμα έχετε ένα πόδι το οποίο είναι σταθερό, το κόκκαλο είναι πιο μεγάλο. Να το πω αλλιώς, για να σας προβληματίσει περισσότερο,  έχετε έναν σκελετό και κάποιος σας λέει «είναι δεξιοπόδαρος». Και λέτε «αφού έχεις μόνο τον σκελετό, πού το βλέπεις;» Γιατί στο 70% των περιπτώσεων, άμα το δεξί είναι το δυνατό πόδι, το αριστερό πόδι είναι πιο χοντρό στο κόκαλο που σημαίνει ότι άμα κρατάτε ισορροπία βλέπετε ότι στο ένα πόδι είστε πιο σταθεροί. Άμα σας βάλω να το κάνετε τώρα, θα μου πείτε, εγώ είμαι σταθερός ούτως ή άλλως με τα δύο. Αλλά είναι ένα με το οποίο είστε σταθεροί εύκολα και είναι ένα που είστε σταθεροί με ισορροπία. Όταν βλέπετε ένα παιδί που λέει ότι κάνει και με τα δύο και στο δεύτερο ανοίγει τα χέρια, είναι ζαβολιά, δεν είναι πια σταθερό. Κανονικά οι γυναίκες, που έχουν πιο λεπτό πόδι και έχουν παπούτσια πιο κλασάτα από τους άντρες, σας λένε την ώρα που δοκιμάζετε «ποιο είναι το δυνατό σας πόδι;» Βέβαια, ποτέ δεν σας λένε «ποιο είναι το χοντρό σας πόδι;», ενώ στην πραγματικότητα – εδώ είναι το αστείο- το δυνατό σας πόδι είναι το άλλο, το χοντρό είναι αυτό που σας ζητά, γιατί είναι χοντρό κόκκαλο. Το ξέρετε όταν είναι σφηνωμένο το πόδι σας.
Είναι το ίδιο λοιπόν με τα μάτια, πρέπει να ξέρετε το master eye των παιδιών σας, φαντάζομαι ότι όλοι ξέρετε το master eye απ’ τα παιδιά σας και γι’ αυτό το χρησιμοποιείτε. Γιατί έχει σημασία το το master eye. Όταν σημαδεύουμε, το βλέπουν συνήθως οι άνδρες στον στρατό, έχουμε την εντύπωση ότι σημαδεύουμε με τα χέρια, ενώ στην πραγματικότητα σημαδεύουμε με το μάτι. Για παράδειγμα κάποιος που είναι δεξιόχειρας και έχει αριστερό master eye δεν μπορεί να σημαδέψει με το δεξί, ενώ θα τον αναγκάσουν να ρίξει από εδώ, αν δεν του κάνουν το  test, άρα μετά θα του λένε ότι δεν σημαδεύει καλά. Στην πραγματικότητα πρέπει να σημαδεύει με το αριστερό. Το θέμα  είναι ότι αυτός δεν είναι άνετος με το αριστερό χέρι.Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν δεξί master eye, δεξί χέρι και δεξί πόδι. Αυτό ας το ονομάσουμε ΔΔΔ. Σχεδόν όλη η εκπαίδευση είναι φτιαγμένη για ΔΔΔ. Το πρόβλημα ποιο είναι; Άμα έχετε ένα Α κάπου… Σας δίνω ένα χειροπιαστό παράδειγμα. Θέλετε να ζωγραφίσετε έναν κύβο νοητικά. Έχετε τον κύβο που τον βλέπετε με μία πλευρά  φάτσα, το θέμα είναι πού βάζετε το το σημείο φυγής, πάνω δεξιά, πάνω αριστερά, κάτω δεξιά ή κάτω αριστερά; Έχετε τέσσερις επιλογές, το πιο κλασικό είναι το σημείο φυγής να το βάλετε έτσι. Για ένα παιδί που είναι αριστερόχειρας αυτό είναι λάθος, είναι πάντοτε από την άλλη. Άμα το δοκιμάσετε τώρα, πάλι πάνω στο μπούτι σας, θα κάνετε ένα τετράγωνο, μετά θα ζωγραφίσετε ένα τηγάνι, μετά θα βάλετε δύο παράλληλες στο τηγάνι και θα το κλείσετε. Τώρα θέλω να φανταστείτε ότι το τετράγωνο το έχετε μπροστά σας και το τηγάνι το βάζετε πάνω
δεξιά, πάνω αριστερά, κάτω δεξιά ή κάτω αριστερά; Θα μου πείτε αυτό μας ενδιαφέρει, πώς ζωγραφίζουμε έναν κύβο; Ναι, γιατί όταν δεν είστε από τη σωστή πλευρά, τα πράγματα είναι πιο δύσκολα.  Ένα άλλο παράδειγμα, θα το εξηγήσω αν χρειαστεί, ας πούμε ότι μπαίνετε σε ένα αεροπλάνο. Στο αεροπλάνο μπαίνετε από το πιάνο. Και βέπετε εδώ τα τρία καθίσματα.  Έχει πολύ πλάκα ότι εμείς, οι κανονικοί άνθρωποι, λέμε ότι τα καθίσματα είναι A, B, C. ενώ αυτό δεν υπάρχει είναι: alpha, bravo, charlie. Γιατί ανάλογα με την προφορά δεν καταλαβαίνει κανένας ποιος είναι. Μετά θα έχουμε delta, echo, foxtrot. Εσείς, όταν θα μπείτε μέσα στο αεροπλάνο, προτιμάτε να καθίσετε alpha ή foxtro; Κανονικά τώρα κάνετε την εξής κίνηση: κοιτάτε προς τα δεξιά για να φανταστείτε τι θα κάνετε. Άμα πάτε προς τα αριστερά, δεν φαντάζεστε, θα πείτε ό,τι να ναι. Έτσι όπως σας έχω βάλει είστε ήδη καθισμένοι. Πρέπει να φανταστείτε ότι μπαίνετε από εκεί, μπαίνετε στον διάδρομο
και σας λέει, ελεύθερα,  θέλετε να καθίσετε από εδώ ή από εδώ; Εμείς δεν συνειδητοποιούμε απαραίτητα ότι αυτός που είναι ΔΔΔ θα καθίσει εδώ. Στο μπάσκετ ή στο ποδόσφαιρο δεν υπάρχει περίπτωση ο προπονητής να σας βάλει σε λανθασμένη θέση. Κάποιον που έχει δεξί πόδι σε ποια πλευρά θα τον βάλουμε να ρίχνει, από εδώ ή από εδώ, όταν είναι εδώ το πλαίσιο;  Στην παιδεία δεν το κάνουμε αυτό, λέμε θα τα βρει. Άμα το σκεφτείτε με αυτό τον τρόπο, θα δείτε ότι άμα σας βάλω ένα μικρό πέρασμα και θέλετε να περάσετε μέσα, για να μην σφηνώσετε μπαίνετε από δεξιά ή αριστερά; Κάποιος που είναι ΔΔΔ, μπαίνει από δεξιά.  Αν είστε προπονητής, δηλαδή το μυαλό, σε μία σκυταλοδρομία που έχετε τέσσερα παιδιά που τρέχουν, θα κάνουν τέσσερις φορές το 100. Αν θυμάστε καλά, δεν ξεκινάνε από το ίδιο σημείο. Αν θυμάστε επίσης καλά, στρίβουν όλοι προς την ίδια πλευρά. Αυτή η πλευρά είναι φτιαγμένη για δεξιοπόδαρους. Θα μου πείτε, «έχω έναν μέσα που είναι αριστεροπόδαρος» τι θα κάνετε; Θα τον βάλετε εκεί που είναι ίσιο. Άμα τον βάλετε στη στροφή, έχει handicap, γιατί το δυνατό του πόδι  τον  στέλνει προς τα έξω. Μόνο 17% του πληθυσμού είναι στο αριστερό. Άρα όταν φεύγετε έτσι, σημαίνει ότι ένας πρέπει να έχει εκρηκτικότητα, ένας  πρέπει να λειτουργεί καλά στο «δίνω – παίρνω – δίνω», ο άλλος πρέπει να τρέχει καλά στη στροφή και ο άλλος πρέπει να είναι ο γρηγορότερος στην ευθεία. Αυτό δεν σας αφήνει πολλές επιλογές στο πώς θα τους βάλετε, ενώ στην αρχή λέτε, όποιος θέλει  «ας πάει όπου θέλει. Αυτό που λέω τώρα σαν δομή είναι το ίδιο. Επειδή έχουμε και το πιάνο, όταν θα πούμε σε κάποιον που δεν ξέρει να παίζει πιάνο, παίξε, το κλασικό που κάνει είναι αυτό και μετά κάνει αυτό.  Μετά του λες, ναι,  έχεις πέντε αλλά το σημαντικό είναι το οχτώ. Δεν είναι αυτονόητο να κάνετε αυτήν την κίνηση. Γιατί όμως είναι αυτονόητο άμα σκεφτείτε το τέλος; Γιατί στο τέλος το χέρι είναι στη σωστή θέση.Προσπαθώ να σας πω το εξής.  Για να βρει κάποιος πώς μπορεί να παίξει, πρέπει να σκεφτεί ότι στο τέλος της οκτάβας το χέρι του πρέπει να είναι εδώ. Τώρα το χέρι του πού πρέπει να είναι για τις τρεις πρώτες νότες; Μα έχει την εντύπωση ότι πρέπει να είναι εδώ. Για να είναι εδώ στις τρεις πρώτες και εδώ στις πέντε τελευταίες θέλει να πει ότι πρέπει να σκεφτεί αυτή την κίνηση. Αυτό δεν το σκέφτεστε αμέσως, συνήθως είναι ο καθηγητής που λέει πού να βάλεις τον αντίχειρα. Το άλλο είναι ότι όταν παίζουμε, είναι πιο εύκολο να περάσουμε από πίσω παρά από μπροστά, αλλά αυτό έχει σχέση με το χέρι μας.
Στην πραγματικότητα τι προσπαθώ να πω ή μάλλον να κλείσω εδώ την εισαγωγή. Όταν θα κάνετε ένα πράγμα ακριβείας, δεν κοιτάζετε απαραίτητα το υποκείμενο και κοιτάζετε το αντικείμενο. Μετά συνήθως προσαρμόζετε το υποκείμενο στο αντικείμενο και εγώ λέω ότι άμα δεν κάνετε ένα feedback και να κάνετε και το ένα και το άλλο, τότε δεν θα βρείτε λύσεις περίπλοκες, θα βρείτε μόνο τις πιο εύκολες. Αυτό σημαίνει ότι σε μερικά πράγματα θα έχετε αδιέξοδο, ενώ με έναν μη γραμμικό τρόπο, θα προσπεράσετε το εμπόδιο και θα το χρησιμοποιήσετε. Γιατί το θέμα είναι ότι αυτό που ανακαλύπτετε στην Έξυπνη Παιδεία, είναι ότι  τα εμπόδια είναι ενδεικτικά της λύσης. Θα τελειώσω παίρνοντας το εξής παράδειγμα. Επειδή ο κύριος έχει αυτή την  κασκέτα, θα τη χρησιμοποιήσω. Αυτή η κασκέτα βλέπετε πως είναι κλειστή. Γιατί είναι ωφέλιμη ή μάλλον σε ποιον είναι ωφέλιμη;
Μαθητής: Για τα μάτια;
Δάσκαλος: Όχι, για τα μάτια είναι εμπόδιο.
Μαθητής: Για τη ζέστη;
Δάσκαλος: Όχι.
Μαθητής: Για το φως;
Δάσκαλος: Όχι. Τώρα κανονικά θα πείτε «καλά ο άνθρωπος έχει απλώς μία κασκέτα, του δίνουμε τρεις λύσεις και δεν είναι γι’ αυτόν; Αυτές οι κασκέτες είναι από το baseball, είναι πολύ κλειστές. Στην πραγματικότητα είναι φτιαγμένες για να μην βλέπει ο άλλος τα μάτια σου. Άμα ξανακοιτάξετε baseball, θα δείτε ότι είναι πάρα πολύ κλειστές και μάλιστα θα δείτε ένα άλλο πράγμα, είναι ότι όταν παίζουν σε άλλη θέση τη βγάζουν και τη βάζουν από εδώ. Πρέπει να βλέπουν. Αυτό δεν σου επιτρέπει να βλέπεις καλά. Τώρα θα μου πείτε «αφού δεν βλέπεις καλά, γιατί βάζεις την κασκέτα;» Είναι για να μη βλέπει ο άλλος. Στην πραγματικότητα κρατάμε την κασκέτα πολύ σφηνωμένη έτσι, ο άλλος δεν ξέρει πού κοιτάζουμε, βλέπουμε τον συνάδελφο που κάθεται εδώ και έχει μια γρίλια και περιμένει ο καημένος, γιατί θα τη φάει… και αν προσέξετε, κάνουν πολλές κινήσεις με το αριστερό πόδι. Αυτό το πόδι είναι φτιαγμένο για να κρύβει που κρατάω τη μπάλα. Έχετε λοιπόν μία κασκέτα η οποία είναι φτιαγμένη για να εμποδίζει τον άλλον. Τώρα θα μου πείτε «ο κύριος τώρα την έβαλε για να εμποδίσει ποιον;». Κανέναν, απλά είναι φαινόμενο μόδας, γιατί έχουμε ξεχάσει ότι είναι γι’ αυτόν  τον λόγο.
Στην έξυπνη παιδεία, αναλύουμε τα πράγματα. Για παράδειγμα, η γραβάτα είναι φτιαγμένη για ποιον λόγο; Για να κάνετε εισαγωγή στη θεωρία κόμβων; Όχι. Για να σας κρεμάσουν οι άλλοι; Όχι. Η γραβάτα είναι από την Κροατία και είναι φτιαγμένη απλώς για να κρύβει τα κουμπιά, γιατί όταν την έφτιαξαν, οι άνδρες το να έχουν κουμπιά εδώ, ήταν πολύ ερωτικό, άσεμνο, άρα έβαζαν τη γραβάτα από πάνω. Άμα έχετε προσέξει, θα δείτε ότι όταν οι άντρες βάζουν παπιγιόν, δεν έχουν κουμπιά από κάτω. Άμα βάζετε ένα πουκάμισο με κουμπιά και βάζετε παπιγιόν, δεν έχετε ιδέα γιατί το βάζετε, αλλά δεν πειράζει. Όταν θα δείτε στην κλασική μουσική (το ένδυμα) αυτό εδώ που είναι το τριπλό, θα δείτε ότι εδώ είναι το plastrón, δεν έχει καθόλου, είναι μόνο εδώ. Η ιδέα είναι  να κρύβετε στη γυναίκα ότι έχετε κουμπιά που μπορούν να ξεκουμπωθούν εύκολα, που σημαίνει ότι θέλει να περάσουμε στο επόμενο στάδιο. Είναι εν δυνάμει ενδιαφέρον.  Εμείς τώρα, άμα το ξεχνάμε, έχουμε μερικούς νέους που φοράνε μια γραβάτα και την κάνουν έτσι. Κυκλοφορούν με τη γραβάτα εδώ πάνω, στον ώμο, δεν το ξέρουν. Πρέπει να καταλάβουμε το εξής: μερικά πράγματα έχουν μεγάλη σημασία. Για τα μάτια σας θα κοιτάξετε αμέσως τα γυαλιά σας, δεν είναι δεν θα κοιτάξετε όμως ποιο είναι το master eye. Εσείς που είστε εδώ ξέρετε όλοι το maser eye σας, έτσι δεν είναι; Και θυμάστε ότι ένας τρόπος να το τεστάρετε είναι απλώς να τεντώσετε τα χέρια σας, να έχετε μια μικρή τρύπα, να σημαδέψετε κάτι που είναι μακριά και μετά κλείνετε το ένα μάτι και κλείνετε το άλλο. Σημαδέψτε το λευκό εκεί πάνω που είναι μόνο, τεντωμένα τα χέρια,  και θα δείτε ότι άμα κλείσετε το ένα μάτι, το λευκό σημείο θα εξαφανιστεί. Άμα κλείσετε το άλλο, δεν εξαφανίζεται. Στην πραγματικότητα, όταν εξαφανίζεται, είναι το master eye σας που έχετε κλείσει. Άρα στην πραγματικότητα κοιτάζετε όλοι με ένα master eye κι όλοι κοιτάζουμε στραβά με το άλλο. Θα μου πείτε «είναι στραβό το μάτι μας»; Ναι, είναι φτιαγμένο για να βλέπει σε τρεις διαστάσεις. Άμα κοιτάζετε παράλληλα, δεν το βλέπετε. Γι’ αυτό να  ξέρετε ότι άμα κλείνετε ένα μάτι, δυσκολεύεστε να δείτε τις τρεις διαστάσεις. Είναι το πρόβλημα που έχουν και τα μικρά παιδιά. Συχνά οι μαμάδες νευριάζουν με τα πολύ μικρά παιδιά που σπάζουν συνεχώς πράγματα, ενώ το πιο απλό είναι να πάρουν πλαστικά να μην σπάσουν. Το μικρό παιδίείναι σαν να έχετε εσείς ένα μάτι και θέλετε να πιάσετε το μικρόφωνο. Και δεν ξέρετε αν είστε μπροστά ή αν είστε πίσω. Άρα τι κάνει μ’ ένα ποτήρι; Πάει το ποτήρι γιατί το ποτήρι είναι της βαρύτητας.
Ήθελα λοιπόν να σας δείξω ότι εμείς το πρώτο πράγμα που θα κάνουμε είναι να δούμε τα δομικά στοιχεία του ανθρώπου: βλέπει, δεν βλέπει, πώς βλέπει, τι προτιμάει, γιατί δεν προτιμάει, ποια είναι τα εμπόδια, ποια είναι τα καλά του. Εφόσον το κάνουμε αυτό, θα του φτιάξουμε προβλήματα που είναι καλά για αυτόν. Εφόσον καταφέρει αυτά τα προβλήματα, μετά του βάζουμε ένα πρόβλημα με μία δυσκολία που δεν συμπίπτει με τα χαρακτηριστικά του. Τώρα εδώ θα εξελιχθεί και θα βρει μία άλλη λύση που δεν είναι η φυσιολογική και μετά βάζουμε όλα τα άλλα. Και μετά έχετε ένα παιδί που είναι σχεδόν ό,τι θέλετε, γιατί έχει μάθει να χρησιμοποιεί τα εμπόδια σαν ένδειξη λύσης και όχι σαν τέλος προβλήματος.
Αυτά για σήμερα, ευχαριστώ πολύ, να είστε καλά!
Καλή συνέχεια στο έργο σας, το δικό σας ως γονείς για τα παιδιά, γιατί, όπως ξέρετε, εφόσον είστε Έλληνες, στην Ελλάδα εμείς σπουδάζουμε δύο φορές, μια φορά μόνοι μας και μια φορά με τα παιδιά μας, γι’ αυτό μας κόβει ο καθηγητής, γι’ αυτό περάσαμε το μάθημα και χρησιμοποιούμε τον πληθυντικό, ενώ σ’ άλλες χώρες ξέρουν μόνο τον ενικό,   το παιδί μου πέρασε, ενώ εμείς περάσαμε, μετά είναι του τύπου γιατί μας έκοψε ενώ είχαμε διαβάσει. Πάει και για το Πανεπιστήμιο μετά.