Τηλεγράφημα από την Πρεσβεία στην Τουρκία στο Υπουργείο Εξωτερικών

Άγκυρα, 12 Μαΐου 1964, 9 μ.μ.

1517.  {…} Ο Ινονού ήταν πρότυπο ευγένειας και φιλοξενίας, αλλά το βάρος των παρατηρήσεών του ήταν πράγματι βαρύς ναύλος.

{…}  η συνομιλία του Erkin με τον υπουργό δεν είχε αναδείξει κάτι νέο και οι Έλληνες αντιτίθενται στη συζήτηση για την Κύπρο στο Συμβούλιο του ΝΑΤΟ. Ήταν θλιβερή δουλειά. {…}

Σχετικά με το τι γίνεται στη συνέχεια, είπα ότι ήταν πάντα η πεποίθησή μου ότι ήταν λάθος να θεωρώ την Κύπρο ως το ίδιο πράγμα και ότι η στενότερη διαβούλευση στο παρελθόν μεταξύ Άγκυρας και Αθήνας μπορεί να μας είχε γλιτώσει από μεγάλο μέρος της σημερινής θλίψης. {…}

Σε αυτό το σημείο μας κάλεσαν για γεύμα, αλλά μετά ρώτησα τι εννοούσε ο Ινονού με τη χρήση βίας για να φέρει τον Μακάριο να δει τον λόγο. Είπε ότι εννοούσε στρατιωτική δύναμη^. δεν θα ήταν απαραίτητο να εισβάλουν σε όλο το νησί, απλώς να καταλάβουν μέρος του. Αυτό ήταν κάτι που μπορούσε να καταλάβει ο Μακάριος.

Είπα ότι είναι περιττό να επισημάνω ότι αυτό πιθανότατα να οδηγήσει σε ελληνική επέμβαση, σύγκρουση μεταξύ ελληνικών και τουρκικών δυνάμεων και πιθανή κλιμάκωση της σύγκρουσης σε πόλεμο πλήρους κλίμακας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.

Ο Inonu απάντησε ότι η απόφαση θα εξαρτηθεί από την Ελληνική Κυβέρνηση. Η Τουρκική Κυβέρνηση ετοιμάστηκα σε κάθε περίπτωση.

{…} Απευθυνόμενος πρώτα στον Μακάριο, ο Inonu είπε ότι και αυτός είχε σημειώσει ορισμένες πρόσφατες αλλαγές, αλλά τώρα είναι ξεκάθαρο από την πικρή εμπειρία ότι ο Μακάριος είναι πανούργος μηχανορράφος και ότι τέτοιες αλλαγές είναι απλώς για εξαπάτηση τακτικής.

{…}

Σχόλια: {…} Ωστόσο, όταν αυτό το τελευταίο αξιολογήθηκε από την άποψη της έμφασης στη στρατηγική σημασία της Κύπρου κατά τη διάρκεια των διεθνών συνομιλιών και της επιμονής ότι η Τουρκική Κυβέρνηση δεν μπορούσε να επιτρέψει την Κύπρο να γλιστρήσει όπως έκαναν άλλα παράκτια νησιά, ανεξάρτητα από το αν η Κύπρος έγινε ενιαίο κράτος ή αν μεταβιβάστηκε στην Ελλάδα, φαίνεται να αποτελεί ισχυρή ένδειξη ότι έχει ληφθεί ή βρίσκεται σε εξέλιξη η πολιτική απόφαση με την οποία η Τουρκική Κυβέρνηση θα επιμείνει σε κάποια μορφή τουρκικής παρουσίας στην Κύπρο ή δικαίωμα κηδεμονίας ως βασικό συστατικό σε οποιαδήποτε λύση που συνεπάγεται κατάργηση των παρόντων συνθηκών. {…}

Hare

Σε πιστή μετάφραση από τα επιλεγμένα σημεία του κειμένου που είναι αναδημοσιευμένο στον σύνδεσμο: https://lygeros.org/77316-en/, συντεταγμένο στην αγγλική γλώσσα, η επαρκής γνώση της οποίας βεβαιώνεται σύμφωνα με το άρθρο 36 παρ.2 στοιχ. β) και γ) του Κώδικα Δικηγόρων.

Λάρισα, 04-08-2024
Η μεταφράσασα, βεβαιούσα και επικυρούσα δικηγόρος Ι.Τ.
Επιμέλεια Στ. Παπαχατζή