Τηλεγράφημα από την Πρεσβεία στην Ελλάδα προς το Υπουργείο Εξωτερικών

Αθήνα, 15 Αυγούστου 1974, 1120Ζ.

5704. Θέμα: Ελλάδα, ΝΑΤΟ και ΗΠΑ—Μερικοί προβληματισμοί. Κατά την αξιολόγηση του διατάγματος της ελληνικής κυβέρνησης να αποχωρήσει από το ΝΑΤΟ, πιστεύω ότι είναι χρήσιμο να λάβουμε υπόψη ορισμένα βασικά γεγονότα:

1. H Ελληνική Κυβέρνηση και ο ελληνικός λαός είναι πολύ απογοητευμένοι λόγω της αδυναμίας τους να βοηθήσουν τους ομοεθνείς τους Έλληνες στην Κύπρο. {…} εμπλέκεται ο ιστορικός αντίπαλος της Τουρκίας. {…}  τέσσερις αιώνες κατοχής και τον δικό της πόλεμο ανεξαρτησίας.
2. Κατά τη διάρκεια της κρίσης, αισθάνθηκε απογοητευμένος από τους συμμάχους του στο ΝΑΤΟ, κάτι που θεώρησε ότι θα μπορούσαν να αναγκάσουν την Τουρκία να τηρήσει την κατάπαυση του πυρός.
3. {…} τα βασικά στοιχεία που συνδέουν την Ελλάδα με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ θα λάβουν το κατάλληλο βάρος. {…} Γεωγραφικά χρειάζονται ξεκάθαρα φίλους. {…}
4. Οι παραδοσιακά στενοί μας δεσμοί με αυτή τη χώρα, και ιδιαίτερα τον λαό της, θα αποδειχθούν ισχυροί και πιστεύω ότι μπορούν να είναι αποφασιστικοί. {…} να φέρουμε κοντά τους σημαντικούς συμμάχους μας χωρίς ανεπανόρθωτη ζημιά στις σχέσεις με μας ή με το ΝΑΤΟ {…}
5. Η απόφασή τους να παραμείνουν στη Συμμαχία, γαλλικού στυλ, υπογραμμίζει την κατανόησή τους για τη σημασία της προστασίας ασφαλείας που τους παρέχει η συμμαχία έναντι των πιθανών κινδύνων από την περιοχή του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Δεν πιστεύω ότι ο Καραμανλής θέλει να ενεργήσει βιαστικά όσον αφορά την απεμπλοκή της συμμετοχής τους στη στρατιωτική δομή του ΝΑΤΟ όπου εμπλέκονται βασικά στρατιωτικά στοιχεία όπως το πεδίο βολής του ΝΑΤΟ στην Κρήτη, η χρήση του ΝΑΤΟ στον κόλπο της Σούδας κ.λπ. {…}
6. {…}

Α) Να δείξουμε ότι έχουμε επίγνωση της σημασίας της Ελλάδας για τις ΗΠΑ και τη δυτική συμμαχία και ότι δεν «επιλέξαμε την Τουρκία έναντι της Ελλάδας». {…}  αλλά η ισότιμη δημόσια στάση μας έχει κοστίσει μόχλευση στην Αθήνα και συνέβαλε στην ψυχολογική αποξένωση της Ελλάδας. {…}

Β) Να δείξουμε επίσης ότι κατανοούμε τα εσωτερικά και προσωπικά προβλήματα του Καραμανλή. {…}

7. {…}

Α) {…} πρέπει να πω ειλικρινά ότι πολλοί Έλληνες φοβούνται ότι οι τουρκικοί στόχοι εναντίον της Ελλάδας δεν περιορίζονται στην Κύπρο αλλά και σε άλλους στόχους όπως τα ανατολικά ελληνικά νησιά στα ανοικτά των τουρκικών ακτών, τη Θράκη κ.λπ. θα ‘πρεπε να καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια να είμαστε όσο το δυνατόν πιο προσεχτικοί στο ελληνικό πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των Ενόπλων Δυνάμεών τους. {…}

Β) Κάποια βοήθεια για την απόκτηση πιστώσεων για να τους βγάλει από τη δύσκολη θέση του ισοζυγίου πληρωμών που αντιμετωπίζουν θα μπορούσε φυσικά να συμβάλει επίσης στο να υπογραμμίσουμε το βασικό μας ενδιαφέρον για μια φιλική και ισχυρή Ελλάδα.

Γ) {…}  Χρειάζεται να γίνουν βήματα για να αποκατασταθεί αυτό το αίσθημα του πληγωμένου φιλότιμου.

Δ) {…}

8. {…} Προς το παρόν, θα πρέπει να καταστήσουμε σαφές με κάθε δυνατό τρόπο την αμερικανική φιλία και προσκόλληση στην Ελλάδα. {…}
9. {…} Η αριστερά, ιδίως ο Ανδρέας Παπανδρέου, θα κάνει, φυσικά, ό,τι είναι δυνατό για να επιδεινώσει τις σχέσεις της Ελλάδας με τις ΗΠΑ και τη Δύση. {…} αν ενεργήσουμε αποφασιστικά και σε βάθος και εύρος, η θέση μας στην Ελλάδα μπορεί να διατηρηθεί στις ουσιαστικές πτυχές της.

Tasca

Σε πιστή μετάφραση από τα επιλεγμένα σημεία του κειμένου που είναι αναδημοσιευμένο στον σύνδεσμο:  https://lygeros.org/63532-en/, συντεταγμένου στην αγγλική γλώσσα, η επαρκής γνώση της οποίας βεβαιώνεται σύμφωνα με το άρθρο 36 παρ.2 στοιχ. β) και γ) του Κώδικα Δικηγόρων.

Λάρισα, 10-08-2022
Η μεταφράσασα, βεβαιούσα και επικυρούσα δικηγόρος Ι.Τ.
Επιμέλεια: Στ. Παπαχατζή