Τηλεγράφημα από την Πρεσβεία στην Ελλάδα προς το Υπουργείο Εξωτερικών

Αθήνα, 11 Σεπτεμβρίου 1974, 0040Ζ.

6587. Θέμα: Κύπρος: Δεύτερη Συνάντηση Καραμανλή–Τάιλερ.

1. {…}
2. {…} Ήθελε να τονίσει ότι ο υπουργός Kissinger δεν προέβλεψε άμεσες συνομιλίες Καραμανλή- Ecevit ή Μαύρου-Gunes στα αρχικά στάδια των διαπραγματεύσεων. Αυτό που είχε στο μυαλό του ο Υπουργός ήταν έμμεσες συνομιλίες. {…}
3. {…}
4. {…} Ο Υπουργός θα μπορούσε, για παράδειγμα, να συναντηθεί με τον Καραμανλή και τον Ecevit χωριστά σε διαδοχικές ημέρες στην ίδια πόλη. {…}

{…}

9. Ο Tayler είχε μιλήσει για «τακτικές πίεσης» και αντιαμερικανισμό στην Ελλάδα. Ο Πρωθυπουργός δεν έκανε εκβιασμό. Καθοδηγούνταν αποκλειστικά από τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα. Όταν εξέφρασε την απογοήτευσή του για την αμερικανική πολιτική, αυτό δεν ήταν ελιγμός. {…} Ο Καραμανλής είχε εσκεμμένα αρνηθεί να προκαλέσει την ελληνική κοινή γνώμη εναντίον των ΗΠΑ. {…}
10. Ο Καραμανλής είπε, «Όταν επέστρεψα στην Ελλάδα, βρήκα αντιαμερικανικά αισθήματα εδώ: δεν τα δημιούργησα εγώ». Αυτά τα συναισθήματα προκλήθηκαν τόσο από τη λαϊκή απογοήτευση για την αμερικανική πολιτική στην Κύπρο όσο και από τη γενική αίσθηση ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ είχε υποστηρίξει το ελληνικό στρατιωτικό καθεστώς. {…}
11. «Είμαι από πεποίθηση φίλος των ΗΠΑ», είπε ο Καραμανλής, «και είμαι ο πρώτος που μετάνιωσα για τον αντιαμερικανισμό. {…}
12. {…} «Η χούντα έκανε ένα ηλίθιο λάθος στην προσπάθειά της να εξαγνίσει τον Μακάριο και αργότερα ισχυρίστηκαν ότι είχαν ενθαρρυνθεί από την Washington.» {…}
13. {…} Οι Τούρκοι αποδέχθηκαν κατάπαυση του πυρός και διαπραγματεύσεις στη Γενεύη. Η δράση τους για τη δημιουργία της γραμμής Atilla ήταν ένα «προμελετημένο έγκλημα».
14. {…} Αντιμέτωπες με την απειλή της τουρκικής στρατιωτικής δράσης στην Κύπρο, οι ΗΠΑ μπορεί να είχαν αντιδράσει όπως είχαν το 1964. {…}

{…}

17. {…} Δεν είχαμε σκοπό να παραδεχτούμε «λάθη» γιατί δεν αποδεχόμασταν ότι κάναμε λάθη. Σε αυτό το σημείο της συνάντησης, ο Υπουργός Άμυνας Αβέρωφ κάλεσε τον Πρωθυπουργό και, κατόπιν αιτήματος του Καραμανλή, ο Μπίτσιος έφυγε από την αίθουσα για να λάβει την κλήση. {…} «Έχουμε πραγματικά διαφορετικές απόψεις για το συγκεκριμένο θέμα. Πιστεύω ειλικρινά ότι θα μπορούσατε να είχατε κάνει περισσότερα». {…} Η Washington δεν δεχόταν καμία ευθύνη για τη βλακεία της χούντας.
18. {…}
19. Ο Καραμανλής γέλασε με αυτό και είπε: «Δεν σας ζητώ να έρθετε ως ικέτης. Καταλαβαίνω ότι δεν δέχεστε κανέναν καταλογισμό ενοχής. Υπάρχει διαφορά απόψεων μεταξύ των δύο χωρών μας. Αυτό είναι όλο.”

{…}

25. {…} Οι ΗΠΑ πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι, όσον αφορά την Ελλάδα, η Κύπρος ήταν το εκκρεμές πρόβλημα. {…} Ήταν οι Τούρκοι που παραπονέθηκαν για «άλλα προβλήματα», όχι οι Έλληνες. {…}
26. {…}
27. Ο Καραμανλής επανέλαβε ότι αν οι Τούρκοι δεν πείθονταν να ελέγξουν τις δράσεις τους στην Κύπρο, μια «καταστροφή» δεν θα ήταν εύκολο να αποφευχθεί. {…}
28. {…}
29. {…} Ο Υπουργός Kissinger είχε γνωρίσει θεαματική επιτυχία στη συμφιλίωση των εχθρών. Θα έπρεπε να είναι ευκολότερο να συμφιλιωθούν οι σύμμαχοι. {…}

{…}

33. {…} να περιγράψει την προκαταρκτική εκτίμηση του Υπουργού για μια πιθανή επίλυση του Κυπριακού. Κατά την άποψη του Υπουργού, κάποιο είδος ρύθμισης διζωνικής ομοσπονδίας φαινόταν το πιο πρακτικό πλαίσιο. (Ο Καραμανλής παρατήρησε ότι, «αποδεχόμαστε αυτή την ιδέα, αν και οι Ελληνοκύπριοι όχι».) {…} αυτό δεν θα ήταν συμβατό με την κυπριακή κυριαρχία.) Ο Πρέσβης Tayer είπε ότι όσον αφορά το προσφυγικό πρόβλημα πιστεύαμε ότι θα υπήρχε η επιστροφή ορισμένων προσφύγων στα σπίτια τους αλλά πιθανώς και μια αρκετά σημαντική ανταλλαγή πληθυσμών.
34. {…}
35. {…} Φυσικά, οποιαδήποτε διζωνική ομοσπονδιακή λύση θα έπρεπε να γίνει αποδεκτή από τις δύο κοινότητες του νησιού, εάν λειτουργούσε. {…}
36. {…}
37. {…} Το βόρειο τμήμα του νησιού που σήμερα καταλαμβάνεται από τους Τούρκους αντιπροσώπευε το ογδόντα τοις εκατό ή περισσότερο της παραγωγικής ικανότητας και του πλούτου της Κύπρου. {…}
38. {…} Εάν ερχόταν μια «λύση» η οποία ταπείνωνε την ελληνική κυβέρνηση ή αποδεικνυόταν αδύνατο να ζήσουν οι Ελληνοκύπριοι, δεν θα είχε διάρκεια.
39. {…}

Tasca

Σε πιστή μετάφραση από τα επιλεγμένα σημεία του κειμένου που είναι αναδημοσιευμένο στον σύνδεσμο:  https://lygeros.org/63635-en/, συντεταγμένου στην αγγλική γλώσσα, η επαρκής γνώση της οποίας βεβαιώνεται σύμφωνα με το άρθρο 36 παρ.2 στοιχ. β) και γ) του Κώδικα Δικηγόρων.

Λάρισα, 16-08-2022
Η μεταφράσασα, βεβαιούσα και επικυρούσα δικηγόρος: Ι.Τ.
Επιμέλεια: Στ. Παπαχατζή