31136 - Η μη εφαρμογή της Σύμβασης Χαλέπας
Ν. Λυγερός
Είναι σημαντικό να εξετάσουμε υπό το πρίσμα της Έξυπνης Ιστορίας τη Σύμβαση Χαλέπας που προήλθε από τη Συμφωνία Βερολίνου. Διότι οι μεταρρυθμίσεις που εισήχθησαν για την εφαρμογή της δέσμευσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στο Βερολίνο σχετίζονται άμεσα με τα προβλήματα που αντιμετώπισε ο Αλέξανδρος Καραθεοδωρής το 1895 και στην συνέχεια με την αρχή του Ελληνοτουρκικού πολέμου το 1897. Μερικά σημεία από αυτή τη Σύμβαση εξηγούν τα προβλήματα εφαρμογής λόγω του μουσουλμανικού πληθυσμού. Αλλά έχει επίσης σημασία να μην ξεχνάμε ότι είναι άλλη μια συμφωνία που υπέγραψε η Τουρκία χωρίς να την τηρήσει κι έχει νόημα να το έχουμε στο νου μας όταν ασχολούμαστε και με το Κυπριακό πρόβλημα διότι ξεχνάμε τα κοινά σημεία που έχει με το Κρητικό ζήτημα. Έτσι αποφασίστηκε ότι ο Γενικός Διοικητής της Κρήτης θα διορίζεται για μια πενταετία, και αν είναι Χριστιανός θα έχει Μουσουλμάνο σύμβουλο και αντίστροφα. Επίσης στις δημόσιες θέσεις θα προτιμούνται οι Κρητικοί και η επίσημη γλώσσα των Συνελεύσεων και των Δικαστηρίων θα είναι η ελληνική. Οι Χριστιανοί θα έχουν μεγαλύτερο αριθμό επάρχων από τους Μουσουλμάνους. Τη νεοσύστατη κρητική Χωροφυλακή θα συγκροτούν οι Κρητικοί. Και θα επιτρέπεται η ίδρυση ελληνικών φιλολογικών συλλόγων, η λειτουργία ελληνικών τυπογραφείων και η έκδοση ελληνικών εφημερίδων. Αυτά τα μέτρα προσπάθησε να εφαρμόσει το 1895 αφού αυτό δεν είχε γίνει ποτέ πριν, και τελικά αναγκάστηκε να παραιτηθεί λόγω των αντιδράσεων των Μουσουλμάνων, προς όφελος του Τουρχάν Πασά.