23936 - Ο Ερωτόκριτος και η Άλωση του Χάνδακα
Ν. Λυγερός
Η Άλωση του Χάνδακα από τους Οθωμανούς έγινε το 1669 και για όσους ξέρουν για τον Ερωτόκριτο, ο τίτλος μας μπορεί να θεωρηθεί αναχρονισμός. Σίγουρα ο Ερωτόκριτος είναι κατά πολύ προγενέστερος της Άλωσης ως έργο και δεν μπορεί να έχει επηρεαστεί από αυτήν. Τουλάχιστον αυτό θα έλεγε ένας γνώστης της ενετοκρατικής παράδοσης. Όμως θα ξεχνούσε το θέμα της εκτύπωσης του έργου το 1713 και τα λόγια του ίδιου του τυπογράφου, διότι αυτός μάς εξηγεί ακόμα και τον τίτλο. ἔκρινα, γράφει, με τήν συμβουλήν λογίων ἀνθρώπων να πρωτοτυπώσω εἰς τοῦτες τές ἡμέρες τόν Ἐρωτόκριτον, Ποίημα παλαιόν, ὁπού τόσον ἐπαινείται καί τιμᾶται εἰς τάς Νήσους τοῦ Ἀδριακοῦ καί εἰς την Πελοπόννησον, καί μάλιστα εἰς τήν περίφημον Χώραν τῆς Ζακύνθου, ὁπού ἀκόμη εὑρίσκονται, ὡσάν καί ἀλλοῦ, οἱ ἀπόγονοι τῶν ταλαιπώρων Κρητικῶν, καθώς ἐκεῖ ηὗραν εὐσπαλχνικόν καταφύγιον μετά τήν ἃλωσιν τῆς Πατρίδος τως, Μετά από αυτήν την εξήγηση όλα τα πράγματα είναι πιο απλά, διότι υπάρχουν τα ιστορικά δεδομένα. Ο Ερωτόκριτος υπήρχε έναν αιώνα πριν αλλά μετά την Άλωση του 1669 που άρχισε ουσιαστικά η κρητική διασπορά έγινε γνωστός κι εκτός νησιού. Είναι η φήμη του που άγγιξε τους λόγιους που συμβούλεψαν τον τυπογράφο που δεν ήξερε ελληνικά, όπως λέει ο ίδιος. Κατά συνέπεια για να είμαστε πιο ξεκάθαροι με όσους εμπλέκονται με τον ραγιαδισμό, αν οι Οθωμανοί βοήθησαν για τη διάδοση του έργου είναι μόνο και μόνο λόγω της καταστροφής που προκάλεσαν στην Κρήτη και τίποτα άλλο, τελεία και παύλα.