85223 - Καταγραφή: Τα θεμέλια της Δημοκρατίας

Ν. Λυγερός

Όλοι μιλούν για την έννοια της Δημοκρατίας, θεωρώντας ότι είναι αυτονόητη. Στην πραγματικότητα δεν εξετάζουν ποτέ τα θεμέλιά της, δεν εξετάζουν ποτέ τα χαρακτηριστικά της και θεωρούν απλώς ότι κάποιος που επινόησε την ιδέα της Δημοκρατίας, επινόησε και την πρακτική υλοποίησή της. Στην πραγματικότητα το ένα δεν έχει καμία σχέση με το άλλο, η ιδέα μπορεί να είναι πολύ μακρινή σε σχέση με την υλοποίηση. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να καταλάβουμε ότι η Δημοκρατία είναι μία έννοια πολύπλοκη γιατί είναι ένα σύστημα που μπορεί να φαίνεται να έχει ελαττώματα, αλλά τελικά είναι από τα καλύτερα συστήματα που έχει εφεύρει ο άνθρωπος για να λειτουργήσει με τους συνανθρώπους του. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι η Δημοκρατία έχει ως θεμελιακή αρχή τον ανθρωπισμό, τον ουμανισμό, δηλαδή θεωρεί ότι πρέπει να σεβόμαστε τον άνθρωπο και γι’ αυτό τον λόγο του δίνει βέβαια και την ψήφο. Άρα ένας άνθρωπος μία ψήφος, είναι σημαντικό να το έχουμε στο μυαλό γιατί αλλιώς δεν καταλαβαίνουμε πώς λειτουργεί. Αυτό που πρέπει επίσης να καταλάβουμε είναι ότι η Δημοκρατία βασίζεται στην έννοια της συνέχειας. Δηλαδή έχει ένα παρελθόν, έχει ένα παρόν, θέλει να έχει ένα μέλλον, λειτουργεί με τις ρίζες, δεν μπορεί να είναι εκ φύσης ριζοσπαστική, μπορεί να είναι καινοτόμα, μπορεί να είναι επαναστατική, αλλά όχι ριζοσπαστική, γιατί σε αυτή την περίπτωση θα κόψει τις ρίζες της και θα έχει μία εφαρμογή της αλυσίδας του Markov δηλαδή ότι το παρόν είναι αυτό που επηρεάζει το μέλλον χωρίς να δέχεται καμία επιρροή από το παρελθόν. Στην πραγματικότητα δεν λειτουργούν τα πράγματα με αυτόν τον τρόπο, αυτή η συνέχεια λοιπόν είναι θεμελιακή. Επίσης η Δημοκρατία έχει την τάση να μετατρέπει την γεωγραφία σε ιστορία, στην πραγματικότητα μετατρέπει τον χώρο μέσω του χρόνου  σε χώρα. Άρα πολύ φυσιολογικά θα μιλήσει για το έθνος, διότι θα είναι μία μορφή συνέχειας όσον αφορά το ιστορικό πλαίσιο. Άμα το εξετάσουμε με αυτόν τον τρόπο, κάτι άλλο που είναι φυσιολογικό είναι να κοιτάξει πιο πολύ τι γίνεται με την τοποστρατηγική, την χρονοστρατηγική, παρά μόνο με την γεωστρατηγική. Θα ενσωματώσει μερικά στοιχεία στην γεωπολιτική, γιατί θα κοιτάξει ποιος είναι δίπλα της και θα κοιτάξει βέβαια και με ποιον μπορεί να κάνει συμμαχίες. Όλο αυτό το πλαίσιο δημιουργεί ένα δίκτυο γύρω από την έννοια της Δημοκρατίας το οποίο είναι πολύπλοκο και είναι δύσκολο να το διαχειριστούμε αν δεν κοιτάζουμε με αυτόν τον τρόπο τα θεμέλιά της. Ένα άλλο θεμέλιο είναι η έννοια  της ελευθερίας. Μπορεί μερικοί να θεωρούν ότι βασίζεται στην έννοια της ειρήνης, είναι μία λανθασμένη άποψη γιατί η ειρήνη είναι συμβατή με τη σκλαβοσύνη. Η Δημοκρατία θέλει την ελευθερία γιατί ο καθένας έχει την ίδια αξία, άρα μπορούμε να πούμε ότι είναι της ισότητας, δεν είναι όμως της ταυτότητας γιατί εμπεριέχει  και την έννοια της διαφοράς, υπάρχει ο ένας, υπάρχει ο άλλος, υπάρχουν οι άλλοι, άρα με αυτήν την έννοια μπορούμε να πούμε ότι θεμελιώνεται πάνω στην ελευθερία και όχι πάνω στην ειρήνη, γιατί όταν θεμελιώνεται πάνω στην ειρήνη, στην πραγματικότητα μπορεί να παράγει η ειρήνη ένα σύστημα το οποίο να είναι ουσιαστικά δικτατορικό, γιατί θέλει να επιβάλλει ακόμα και  μία τεχνητή ειρήνη. Η Δημοκρατία δεν θέλει να επιβάλλει τίποτα, λειτουργεί μέσα στο πλαίσιο της ελευθερίας και γι’ αυτόν τον λόγο βέβαια έχει συχνά και προβλήματα, τα οποία πρέπει να αντιμετωπίζει με στρατηγική. Άρα η Δημοκρατία θα χρειαστεί τη στρατηγική, αν θέλει να παράγει πολιτισμό που δεν θα ‘ναι γρήγορα νεκρός, γιατί θα πρέπει όχι να κάνει προβολές του εαυτού της, αλλά να μπορεί να βλέπει το μέλλον πριν έρθει, να είναι προετοιμασμένη και να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις καταστάσεις. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να πούμε ότι η Δημοκρατία δεν είναι ένα σύστημα που προέρχεται από τη βάση, όπως πιστεύουμε, αλλά είναι ένα σύστημα που είναι ενσωματωμένο μέσα στο πλαίσιο της Ανθρωπότητας και γι’ αυτό έχει τόσες εφαρμογές και γι’ αυτό ξεπερνάει τις δυσκολίες, γιατί η Ανθρωπότητα είναι πιο ανθεκτική κι όταν κοιτάζουμε ένα από τα μέλη της βλέπουμε ότι αυτή η ιδιότητα υπάρχει, άρα είναι μία μορφή μεταδοτικότητας και αυτό σημαίνει ότι είναι πιο εύκολο να ποντάρουμε στις Δημοκρατίες για να παράγουν έναν πολιτισμό, οι δικτατορίες θα επικεντρωθούν τόσο πολύ στην έννοια της γεωγραφίας, στην έννοια του χώρου που ουσιαστικά θα αφήσουν πίσω την ιστορία, θα αφήσουν πίσω τον πολιτισμό γιατί αυτό που έχει σημασία για αυτές είναι το παρόν να είναι αθάνατο και να παραμείνουν στην εξουσία. Η Δημοκρατία αλλάζει συνεχώς μορφή εξουσίας γιατί υπάρχει ο άνθρωπος που εκλέγεται και αυτός που εκλέγει και κατά συνέπεια είναι δύσκολο να υπάρχει μία δυναστεία, αλλά είναι εύκολο να υπάρχει η Δημοκρατία παρόλο που αλλάζει συνεχώς γιατί έχει μέσα της μία άλλη ιδιότητα  που είναι η πλαστικότητα.