78816 - Καταγραφή podcast #90: Περί εργαλείου του πυρήνα

Ν. Λυγερός

Σε αυτό το Podcast θέλουμε να ασχοληθούμε με την έννοια του εργαλείου. Το εργαλείο φαίνεται να είναι κάτι απλό σαν νόημα, σαν concept, αλλά στην πραγματικότητα εκφυλίζεται πολύ γρήγορα αν δεν καταλαβαίνουμε ότι ανήκει σε έναν κώδικα που είναι πιο πλούσιος. Το εργαλείο από μόνο του δεν είναι ένας κώδικας. Δεν μπορεί να είναι ούτε μία ιδεολογία. Δεν μπορεί να είναι μία θεωρία. Ενσωματώνεται σε ένα πλαίσιο, όπου εκεί πέρα παράγει ένα έργο, επειδή υπάρχει μια νόηση που το χρησιμοποιεί. Το εργαλείο, όταν είναι στον πυρήνα θεωριών, είναι πιο σημαντικό, γιατί εκείνη τη στιγμή καταλαβαίνουμε ότι λειτουργεί θεμελιακά. Αυτό το εργαλείο, άμα το δούμε με αυτόν τον τρόπο, καταλαβαίνουμε ότι η μελέτη του αξίζει από μόνη της, αλλά η εφαρμογή της δεν είναι ο έσχατος στόχος. Μπορούμε να πούμε λοιπόν ότι το εργαλείο είναι ένα τελεολογικό ον, που δεν έχουμε το δικαίωμα να ερμηνεύσουμε μόνο σαν μία οντολογία, και γι’ αυτόν τον λόγο, όταν εξετάζουμε τα εργαλεία, πρέπει πάντοτε να σκεφτόμαστε σε ποιο πλαίσιο θα τα χρησιμοποιήσουμε. Άμα παίζουμε σκάκι για το σκάκι, είναι ένας εκφυλισμός για το σκάκι, όπως και το go ή όπως και το shogi. Είναι στρατηγικά παίγνια φτιαγμένα για να πάνε πιο βαθιά τον χώρο της στρατηγικής. Αν εξετάζουμε την τέχνη για την τέχνη, ξεχνάμε ότι η τέχνη είναι ένα εργαλείο αναπαράστασης του κόσμου που μας επιτρέπει και με την αφαιρετικότητά της να πάμε και πιο πέρα. Όταν κοιτάζουμε λοιπόν τα εργαλεία τα θρησκευτικά, δεν πρέπει να τα βλέπουμε ως μία θρησκεία που έχει νόημα από μόνη της. Στην πραγματικότητα ο κώδικας της θρησκείας χρησιμοποιεί αυτά τα εργαλεία για να αναπτύξει τον πυρήνα, να κάνει επεκτάσεις, να δημιουργήσει ακόμα και μία πολλαπλότητα χάρη στο έργο που παράγεται, έτσι ώστε να αναπτυχθεί, να πάει πιο πέρα από τα όρια και από το τέρμα και να συνεχίσει την πορεία του ως εξέλιξη, για να αγγίξει την τελειότητα. Αν δούμε το εργαλείο ως ένα ον που μας επιτρέπει να αγγίξουμε την τελειότητα, τότε καταλαβαίνουμε καλύτερα τον ρόλο του. Σ’ αυτήν την τελειότητα μπορούμε να βάλουμε π.χ. το θέμα της αρμονίας, δηλαδή να μην είμαστε μόνο στο επίπεδο της εκμάθησης, αλλά πραγματικά της χρήσης στο ανώτατο επίπεδο μιας γνώσης που είναι βαθιά και επιτρέπει να κατανοήσουμε τον κόσμο και να επινοήσουμε τον επόμενο με τη χρήση αυτών των εργαλείων. Αυτά τα εργαλεία μπορεί να είναι πρακτικά, μπορεί να είναι βέβαια και νοητικά ή ακόμα και πνευματικά, αλλά παραμένουν εργαλεία.  Έτσι άμα δούμε ένα αντικείμενο και καταλάβουμε ότι δεν είναι ένα αντικείμενο από μόνο του, αλλά ένα εργαλείο που έχει μία χρήση, η οποία δεν είναι μόνο χρηστική, αλλά ουσιαστική, τότε καταλαβαίνουμε ότι θα αναπτύξουμε ένα μονοπάτι φωτός, το οποίο μας οδηγεί σε αυτήν την εξέλιξη με στόχο την τελειότητα, γιατί ξεπερνάει τα όρια τα συμβατικά χάρη στη χρήση του εργαλείου. Κατά συνέπεια το εργαλείο μπορεί να είναι κι ένα εργαλείο υπερβατικό.